Thái sư Lý Đạo Thành

Thứ Bảy 18.07.2015   

Nếu như vào thời Lý luôn có những vị vua tài ba, anh minh và đức độ thì các văn thần võ tướng cũng không kém. Khi nhắc đến những văn thần lỗi lạc của triều nhà Lý thì không thể bỏ quên Thái sư Lý Đạo Thành. Ông là vị quan thanh liêm chính trực, đã cống hiến trọn cuộc đời cho đất nước. Trong tiết mục "Danh nhân nước Việt" tuần này, chúng tôi xin gửi đến quý thính giả bài "Thái sư Lý Đạo Thành" của Việt Thái qua giọng đọc của Tam Thanh để chấm dứt chương trình phát thanh tối hôm nay.

Lý Đạo Thành quê làng Cổ Pháp huyện Từ Sơn tỉnh Bắc Ninh, thuộc dòng dõi tôn thất nhà Lý. Thân phụ ông là Huyền trung vương Lý Đạo Hoàn, trưởng làng Đông Hồ và thân mẫu là bà Tạ Cẩn. Ông sống vào thời vua Lý Thánh Tông và Lý Nhân Tông.

Theo Thần phả nhà Lý, thuở nhỏ Lý Đạo Thành rất thông minh, tướng mạo khác thường, 3 tuổi đã biết lễ nghĩa và khiêm tốn. Đến 7 tuổi thì nhập học và đến năm 13 tuổi đã thông kinh tử tập, lại giỏi cả võ nghệ, được khen là thần đồng.

Năm 1069, khi vua Lý Thánh Tông cùng Thái úy Lý Thường Kiệt đem quân đi đánh Chiêm Thành, ông giữ chức Thái sư (tể tướng) cùng Nguyên phi Ỷ Lan điều hành triều chính.

Năm 1072, vua Lý Thánh Tông băng hà. Thái tử Càn Đức mới 7 tuổi lên nối ngôi (tức Lý Nhân Tông), Thái sư Lý Đạo Thành cùng Thượng Dương hoàng hậu và Linh Nhân hoàng hậu (Ỷ Lan) giúp vua điều hành chính sự. Nhưng vì hậu thuẫn cho Thượng Dương hoàng hậu chống lại Ỷ Lan hoàng hậu, ông bị giáng xuống làm Tả gián nghị đại phu và bị thuyên chuyển đi trấn thủ Nghệ An.

Dù làm quan ở Nghệ An nhưng lúc nào ông cũng nghĩ đến việc triều chính và vẫn giữ trọn tấm lòng trung quân ái quốc. Tại đây, ông đã lập Viện Địa Tạng trong miếu vương thánh, đặt tượng Phật và bài vị của vua Lý Thánh Tông mà thờ phượng, bày tỏ lòng trung thành và thể hiện nỗi u uất của một vị quan không có điều kiện góp sức mình cho dân cho nước.

Năm 1074, Hoàng thái hậu Ỷ Lan dẹp bỏ hiềm kích, mời ông về triều giữ chức Thái phó Bình chương quân quốc trọng sự, cùng Thái úy Lý Thường Kiệt điều hành việc nước. Khi quân nhà Tống sang xâm lược nước Việt, Lý Thường Kiệt đảm nhận chống giặc tại phòng tuyến Như Nguyệt vào năm 1075 thì Lý Đạo Thành là quan đầu triều lo việc triều chính.

Việc phối hợp của 3 nhân vật quyền lực là Hoàng thái hậu Ỷ Lan, Thái úy Lý Thường Kiệt và Thái sư Lý Đạo Thành đã mang đến một sự đoàn kết trong triều đình, thống nhất ý chí vì mục đích đánh đuổi quân xâm lược phương Bắc.

Cuộc đời của Lý Đạo Thành đã trải qua nhiều thăng trầm của lịch sử vì những tranh chấp trong triều đình. Dù có lúc lên lúc xuống nhưng Lý Đạo Thành luôn giữ được một tấm lòng thanh khiết, trung thành tuyệt đối với triều đình và tận lực phục vụ đất nước.

Vào tháng 10 năm Tân Dậu 1081, Lý Đạo Thành qua đời, mọi người đều thương tiếc. Vua Lý Nhân Tông ghi nhận công lao của ông nên sai người đến nhà tế lễ và truy phong cho ông là "Đạo Thành đại vương, Thượng đẳng thần". Nhà vua còn truyền lệnh, nơi nào lúc trước Lý Đạo Thành đến dạy dỗ, giáo hóa thì nơi đó được đón mỹ tự về lập đền miếu thờ phượng. Dân chúng ghi nhớ công ơn ông nên có nhiều nơi lập đền thờ phong ông làm Thành hoàng.

* * *

Nói về triều Lý, đặc biệt là dưới hai triều Thánh Tông và Nhân Tông, lịch sử Việt thường nhắc hai họ Lý văn võ song toàn là Lý Thường Kiệt và Lý Đạo Thành mà bốn câu thơ bất hủ của Lý Thường Kiệt khi chống giặc Tống ở lũy Như Nguyệt đã đi vào lịch sử như là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của dân tộc Đại Việt. Ngay câu thơ đầu tiên "Nam quốc sơn hà nam đế cư" đủ nói lên ý chí quật cường của cả triều đình nhà Lý trước đạo quân xâm lược của nhà Tống.

Thế nhưng cuộc kháng chiến bền bỉ của dân quân Đại Việt suốt 3 năm ở chiến lũy và đã chiến thắng cũng có công lao rất lớn của Thái sư Lý Đạo Thành và Thái hậu Ỷ Lan đã củng cố được hậu phương và tiếp viện cho binh sĩ ở tiền tuyến. Nhờ có sự cung ứng dồi dào nhân lực và vật lực từ hậu phương, quân dân Đại Việt dưới sự chỉ huy của Lý Thường Kiệt đã chiến thắng được đạo quân binh hùng tướng mạnh của nhà Tống, trong đó có lực lượng thảo khấu Lương Sơn Bạc đã đầu hàng triều đình và bị đưa sang VN để lập công chuộc tội.

Điều đáng tiếc là, cũng như nhiều văn thần võ tướng khác của thời nhà Lý, sử Việt ghi chép rất ngắn về Thái sư Lý Đạo Thành, chỉ có vài giòng so với Thái úy Lý Thường Kiệt và Thái hậu Ỷ Lan.

Nhưng dù chỉ là vài giòng ngắn ngủi, cũng đủ khiến dân tộc Việt ghi nhận được công lao to lớn của Thái sư Lý Đạo Thành trong giai đoạn đất nước đang bị phương Bắc lấn chiếm. Ít nhất thì so với tập đoàn lãnh đạo cộng sản bất tài và tham nhũng tràn lan hiện nay, người dân Việt lại càng khát khao có được những văn thần võ tướng như Lý Đạo Thành xuất hiện để giải cứu non sông ra khỏi họa xâm lăng của đế quốc Hán Cộng và mang lại thời kỳ an bình thịnh trị mà người dân Việt từng được hưởng dưới thời nhà Lý của một ngàn năm trước!

Việt Thái