Ngai vàng của Putin đang bị lung lay và có nguy cơ sụp đổ

Quan Điểm

Cuộc binh biến ngắn ngủi của Yevgeniy Prigozhin, thủ lãnh của đoàn quân đánh thuê Wagner của Nga phát động vào tháng 6 vừa qua, là cuộc khủng hoảng chính trị lớn và là mối họa đối với Tổng thống Nga Vladimir Putin trong 23 năm cầm quyền.

Mời quý thính giả theo dõi bài quan điểm của LLCQ với tựa đề “Ngai vàng của Putin đang bị lung lay và có nguy cơ sụp đổ” qua giọng đọc của HẢI NGUYÊN để chấm dứt chương trình phát thanh tối hôm nay.

Thưa quý thính giả,

Ngày 24/6, lực lượng Wagner dưới quyền chỉ huy của Yevgeniy Prigozhin loan báo “đang hành quân đòi công lý” với mục đích loại bỏ các cấp chỉ huy tham nhũng và bất tài trong quân đội Nga. Đoàn quân Wagner chiếm một trụ sở quân sự tại Rostow-on-Don và sau đó tiến thẳng về Moscow. Prigozhin yêu cầu Tổng thống Putin phải thay đổi Bộ trưởng Bộ Quốc Phòng Sergei Shoigu và Tổng tham mưu trưởng Valery Gerasimov.

Được tin, Putin nổi giận kết tội đoàn quân này phản bội - phản quốc và sau đó biến mất.

Thủ đô Moscow báo động và chuẩn bị nghênh chiến. Hình ảnh từ các cơ quan truyền thông cho thấy quân đội và cảnh sát Nga trang bị áo giáp với đầy đủ súng đạn, giàn trận tại đầu xa lộ ngay lối vào Moscow. Nhưng khi lực lượng Prigozhin còn cách Moscow khoảng 200 cây số, Prigozhin lại tuyên bố đã thỏa thuận với Putin, ngưng tiến quân và chấm dứt cuộc binh biến để “tránh đổ máu”.

Từ đầu năm 2023, qua các nguồn tin tình báo, giới chức Hoa Kỳ xác định giữa Bộ Quốc Phòng Nga và Đoàn quân đánh thuê Wagner đang tranh giành quyền lực, tình trạng căng thẳng ngày càng gia tăng. Giới chức tình báo Âu Châu cũng cho đài CNN hay rằng, “nhiệt độ rõ ràng gia tăng”, nhưng không một ai có thể dự đoán đoàn quân Wagner do Prigozhin chỉ huy tạo binh biến. Và cũng không ai nghĩ rằng quân đội với xe tăng, thiết giáp, đầy súng đạn xuất hiện giữa đường phố nước Nga, một nước nổi tiếng về cơ quan mật vụ KGB tàn ác.

Sau cơn binh biến, các cơ quan truyền thông cho biết, Putin đã nhờ Aleksandr Lukashenko, Tổng thống Belarus làm người trung gian để điều đình, và chính Lukashenko đích thân bảo đảm an toàn cho Prigozhin để đổi lấy sự lui binh.

Sự kiện binh biến này đã làm cho Putin bị mất mặt, cái “tôi” khổng lồ của một Tổng Thống xuất thân từ KGB đã bị sỉ nhục, nhất là các video clip do các cơ quan truyền thông thế giới phổ biến cho thấy, dân Nga vui mừng reo hò, thi nhau chụp ảnh với binh sĩ của Prigozhin, đồng thời tiếp tế thức ăn, cũng như hoan hô đoàn quân Wagner một cách nồng nhiệt. Sự tức giận, lo sợ và thái độ mất tự tin của Putin đã bị thế giới thấy rõ trong một đoạn video ngắn, quay trước khi ông ta chạy khỏi Moscow.

Giới phân tích chính trị cho rằng, Prigozhin được sự hậu thuẩn của các quan chức cấp cao dưới trướng của Putin nên mới dám nổi loạn. Điều này có nghĩa là trong nội bộ lãnh đạo cao cấp của chính phủ Nga có nhiều người muốn Putin phải ra đi.

Cần nhắc lại, sau thảm kịch chiếm đóng trường học Beslan vào năm 2004 của phiến quân Hồi giáo, Putin đưa ra luật mới được Quốc Hội thông qua, chấm dứt bầu cử thống đốc vùng và điện Cẩm Linh có toàn quyền bổ nhiệm. Nhưng giờ đây, Putin lại “nhẹ tay” với kẻ nổi loạn có vũ trang khi cho Prigozhin đi tỵ nạn tại Belarus, ông ta sẽ đối mặt với nhiều câu hỏi từ những chính khách Nga, nếu không tiến hành một cuộc đàn áp khắc nghiệt mới.

Ở nước Nga, chỉ trích quân đội và nhục mạ cấp lãnh đạo bị xem là tội hình sự. Putin đã nắm các cơ cấu quyền lực, bắt các cơ quan này phải phục tùng và đã xóa sổ tự do báo chí, cũng như kiểm soát được các hoạt động chính trị. Sự kiện binh biến ngày 24/6 đã làm cho quyền lực của Putin bị va chạm nặng, dù cuộc binh biến đã chấm dứt, nhưng không chắc được rằng nó sẽ không tái diễn khi sự ủng hộ của người dân Nga đối với Putin ngày càng xuống thấp.

Danh hiệu “người hùng” của Putin đã bị bốc hơi nhanh chóng, giống như khi nó xuất hiện vào năm 1999, khi ông ta thề tiêu diệt phiến quân Chechnya ngay trong lãnh thổ của họ và lời tuyên bố láo khoét rằng, chỉ một tuần lễ sẽ chiếm thủ đô Kyiv của Ukraine.

Sau cuộc binh biến, ông Andrei Koryzew, Ngoại trưởng Nga, thời Tổng thống Boris Yeltsin gọi Putin là “bố già của băng đảng” và nói với CNN rằng: “họ là 2 kẻ du đảng, đánh nhau để giành miếng bánh, mà miếng bánh đang ngày càng mỏng dần vì cuộc chiến và lệnh cấm vận”.

Cần nhắc lại cuộc chiến xâm lăng Ukraine theo lệnh của Putin đã gây ra thảm họa, khiến hàng chục ngàn thường dân thiệt mạng, bom đạn phá hủy nhiều thành phố và thị trấn. Hàng triệu người dân bỏ nhà ra đi tỵ nạn ở các quốc gia lân cận, và cuộc chiến này đã gây ra tình trạng lạm phát toàn cầu. Đến nay, mặc dù Nga đang ở thế yếu vì 225 ngàn quân bị thương vong, nền kinh tế bị thiệt hại nặng nề do các lệnh trừng phạt từ phương Tây, nhưng Putin vẫn điên cuồng tiếp tục cuộc chiến. Điều này cho thấy Putin không còn lối thoát. Chiếc ngai vàng độc tài của Putin tưởng như vĩnh viễn, nay bị lung lay và có nguy cơ sụp đổ.

Xin cám ơn quý thính giả đã theo dõi bài quan điểm của chúng tôi.