BÁT PHỎ BẠC TRIỆU VÀ BỮA CƠM KÈM BERBERIN

Ngày 05.12.2011     

Lời dẫn: Hố chênh lệch giàu nghèo quá sâu tại VN ngày nay là điều rất dễ nhìn thấy, ngay cả trong các con số thống kê chính thức của nhà nước. Người giàu có thể ăn một tô phở với giá 1 triệu 200 ngàn đồng, tức bằng 3 tháng lương của một giáo viên mầm non. Chúng tôi xin gửi đến quý thính giả bài viết dưới đây của tác giả Đào Tuấn, nói về sự bất bình đẳng quá lớn đó, qua sự trình bày của chị Hoàng Ân.

Vào năm 2009, những phóng sự của báo chí về các bữa ăn "mạ vàng" ở Thủ đô Hà Nội làm dư luận bị sốc nặng. Một bát súp khai vị có giá 98 Mỹ kim. Tại các "phòng vàng", hóa đơn thanh toán không thể dưới 1000 Mỹ kim. Thậm chí là xa xỉ đến mức một chai rượu mở nắp cũng phải trả 713 ngàn đồng. Cũng trong năm đó, một cuộc điều tra về tác động của lạm phát đối với giới người nghèo được công bố qua những câu chuyện làm người ta đau lòng. Ví dụ như ở đồng bằng sông Cửu Long, nhiều bậc phụ huynh buộc lòng phải cho con cái nghỉ học. Còn ở miền núi phía Bắc, đồng bào buộc phải cắt xén các chi phí y tế của chính mình.

Đến năm 2011 này, thì bát phở bò Kobe đã tăng thêm 100 ngàn đồng, đạt mức 1 triệu 200 ngàn đồng. Có nghĩa là một bữa ăn sáng của người giàu bằng tiền thu nhập 3 tháng của một gia đình nghèo. Trong khi ở một trường "nội trú dân nuôi" nào đó, nhà báo Trần Đăng Tuấn miêu tả là "một nồi cơm và một nồi canh rau cải", không có một miếng thịt, dù là thịt bạc nhạc, và thậm chí không có được một "tép mỡ", một thứ "thịt" thời bao cấp. Ông Tuấn cho biết đó là bữa ăn trưa của 80 mầm non của đất nước.

Dĩ nhiên là không thể có một sự cào bằng trong thu nhập, cũng như rất khó để xã hội đạt đến trình độ làm theo năng lực, hưởng theo nhu cầu. Nhưng khi có những chênh lệch quá cao trong mức lương mà bộ Lao động –Thương binh và Xã hội công bố, thì ngoài chuyện lương của người lao động và người quản lý chênh lệch nhau đến cả 100 lần, còn ẩn chứa những bất bình đẳng giữa chính những người lao động với nhau.

Chẳng hạn kết quả tổng hợp tình hình của 37 công ty mẹ của các tập đoàn kinh tế, tổng công ty thuộc "hạng đặc biệt" cho thấy là vào năm 2010, tiền lương của doanh nghiệp có lợi thế là hơn 8 triệu đồng một tháng, cao gấp 3 lần các nhóm doanh nghiệp không có lợi thế. Tiền lương của giới ngân hàng và tài chính là 10 triệu rưởi đồng một tháng, cao gấp 4 lần các nhóm doanh nghiệp không có lợi thế.

Khoảng cách này càng lúc càng nới rộng giữa người giàu và người nghèo, mà mức độ chênh lệch thông qua lương là cái có thể nhìn thấy. Lý do là đối với người lao động, lương có thể là 100% thu nhập của họ, trong khi đối với giới cán bộ công chức, hay với những người lãnh đạo, thì hoàn toàn không. Một ví dụ là những câu chuyện xã hội hàng ngày chứa đầy những nghịch cảnh: Cơm công nhân ăn kèm Berberin - một loại thuốc tiêu chảy. Và mặc dù "lương bộ trưởng 40 năm mới mua nổi nhà giá thấp", nhưng chỉ sau một nhiệm kỳ 4 năm, có quan chức đã xây được biệt thự.

Khoảng cách về lương, vì thế không đơn thuần chỉ là con số 100 lần, hay 364 lần, cho những khoản tiền thưởng. Nó cũng không đơn thuần là khoảng cách giàu nghèo, mà còn ẩn chứa trong đó những bất công xã hội về những mức lương thưởng "trời ơi đất hỡi", không hề tương xứng với mức độ lao động và đóng góp. Ngay sau Sea Games, không phải ngẫu nhiên mà những người đóng thuế đều lên tiếng phản đối khoản thưởng 1 tỷ đồng cho đội bóng U23. Lý do rất đơn giản. Một cầu thủ thậm chí được thưởng hàng chục triệu đồng cho chính công việc của anh ta, một công việc được mô tả là "thắng được những đội bóng làng chỉ còn 10 người trên sân, và hòa với một đội bóng vừa thua tan tác trước Việt Nam với tỷ số 0-5".

Khi ngay cả đồng lương cũng đã ẩn chứa một khoảng cách mênh mông, thì có lẽ con số chênh lệch giàu nghèo gấp 9 lần mà Tổng cục Thống kê công bố sau cuộc khảo sát về mức sống, có lẽ cũng hoàn toàn chưa phản ánh chính xác mức độ phân hóa giàu nghèo trong xã hội VN hiện nay.

Kinh Talmud có nói: Nghèo thì đáng sợ hơn 50 loại tai nạn. Nhưng cũng đã qua cái thời giàu có là một cái tội. Vấn đề chỉ là những bất công trong việc phân phối của cải xã hội đang khiến cho 1% dân số ngày càng giàu hơn, trong khi đời sống của 99% người nghèo ngày càng thêm khó khăn. Đây cũng chính là một trong những nguyên nhân nảy sinh ra phong trào "Chiếm lấy phố Wall". Bởi dù là ở đâu, ở vào thời nào, một xã hội có phân hóa giàu nghèo thì chưa thể có bình đẳng thực sự.

Sau sự thật về những bữa cơm Suối Giàng, nhà báo Trần Đăng Tuấn đã đứng ra thành lập dự án "bữa cơm có thịt". Dự án bây giờ đã phát triển thành Quỹ "Vì trẻ em vùng cao".

Nhưng còn cần bao nhiêu tấm lòng hảo tâm, bao nhiêu cái quỹ như thế khi những "trường nội trú dân nuôi Suối Giàng", nơi chứa đựng những tấn thảm kịch phân hóa giàu nghèo, đang hiện hữu ở khắp nơi trên đất nước này?

Đào Tuấn