Mỹ-Trung Cộng còn xung khắc lâu dài

Bình Luân

Trong khi Tổng Thống Donald Trump đang ở Bắc Kinh, các công ty Mỹ và Trung Quốc đã ký những thỏa thuận thương mại trị giá $253 tỷ. Đó là một món quà lớn Tập Cận Bình tặng Donald Trump.

Nhưng khi nhìn kỹ, người ta thấy phần lớn các bản ký kết trên chỉ là “thỏa thuận sơ khởi”, trong tiếng Anh gọi là “initial agreement” hoặc “memorandum of understanding.” Chưa phải là hợp đồng có tính chất ràng buộc. Bao giờ thì những thỏa thuận này biến thành hợp đồng và bao giờ thì hợp đồng được thực hiện, phải coi hồi sau mới rõ. Trong khi chờ đợi, dân tiêu thụ ở Mỹ tiếp tục nhập cảng hàng Trung Quốc và vẫn trả tiền mặt, tiền trao cháo múc.

Một thỏa thuận mới ký có thể làm nhiều người ngạc nhiên, khi công ty Mỹ General Electric hứa sẽ hợp tác với Quỹ Đường Tơ Lụa (Silk Road Fund) của Trung Cộng để đầu tư trong chương trình Nhất Đái Nhất Lộ của Tập Cận Bình. Dự án này nhằm mở rộng ảnh hưởng của Trung Quốc trên một vòng đai các nước Châu Á, trên đường bộ và trên biển.

Điều này gây kinh ngạc vì mới tháng trước, Ngoại Trưởng Mỹ Rex Tillerson mới nhắc đến cái tên Nhất Đái Nhất Lộ với giọng thù nghịch. Ông Tillerson coi chương trình “Belt and Road Initiative” của Trung Cộng chỉ là một cách đánh bẫy các nước trong vùng với những dự án xây dựng hạ tầng cơ sở, mà hậu quả là tất cả các nước đó sẽ gánh những món nợ khổng lồ phải trả cho nước Tàu suốt đời. Ông Tillerson nêu ý kiến trên trước khi lên đường đi thăm Ấn Độ. Ông đề nghị Ấn Độ và Mỹ hợp tác với nhau đưa ra những phương pháp tài trợ khác cho các nước Á Châu, qua một mối quan hệ “đáng tin cậy hơn”, khác với đường lối của một nước “độc tài, phi dân chủ” tức là Trung Cộng.

Nhắc lại những ý kiến của ông Tillerson để chúng ta thấy hai nước Trung Quốc và Hoa Kỳ có những quyền lợi lâu dài rất khác biệt và đối nghịch với nhau. Chuyến đi ba ngày của một vị tổng thống không thể nào thay đổi cảnh đối nghịch đó. Tướng Joseph Dunford, tham mưu trưởng Liên Quân Mỹ mới tiên đoán rằng Trung Quốc sẽ là mối đe dọa quyền lợi của Mỹ trên thế giới lớn nhất, bắt đầu từ năm 2025.

Thái độ của giới lãnh đạo Cộng Sản Trung Hoa đối với Mỹ cũng không có gì thân thiện.

Tháng Mười vừa qua, Tân Hoa Xã, tiếng nói chính thức của Trung Cộng, đã viết một bài xã luận với tựa đề: “Nền dân chủ minh triết Trung Quốc đẩy nền dân chủ Tây phương vào bóng tối!” Đó là tư tưởng Tập Cận Bình. Bài xã luận viết rằng chế độ dân chủ kiểu Tây phương đưa đến cảnh xã hội chia rẽ, còn dân chủ kiểu Tàu tạo nên đoàn kết!

Trong nhiều tháng qua, Tân Hoa Xã và báo, đài Trung Cộng đã mô tả tình trạng chính trị ở Mỹ đầy chia rẽ, chống đối, đả kích lẫn nhau, gây ra cảnh bế tắc ở quốc hội và chính sách thay đổi sau mỗi lần bầu cử. Tất nhiên, độc giả Trung Hoa lục địa không được so sánh chế độ dân chủ tự do ở Mỹ với chế độ “dân chủ tập trung” ở Liên Xô: Liên Xô không có cảnh chia rẽ và đả kích nhau trong nghị trường và trên báo chí. Nhưng chế độ đó đưa nước Nga tới chỗ nào, giờ ai cũng biết!

Cũng giống như ông Karl Marx từng tiên đoán kinh tế tư bản sẽ suy sụp, chế độ Cộng Sản sẽ thống nhất loài người. Trong đại hội đảng vừa rồi, Tập Cận Bình nói rằng Trung Quốc sẽ “vẽ ra con đường mới cho các nước đang phát triển noi theo”. Ông còn hứa hẹn sẽ tặng cho thế giới “minh trí Trung Hoa và giải pháp Trung Hoa” để giải quyết các vấn đề.

Chính sách “Mỹ trên hết” của Tổng Thống Trump tạo một cơ hội cho Tập Cận Bình. Chính lãnh đạo Cộng Sản này hiện tại là người đang hô hào “toàn cầu hóa” mạnh nhất! Trong chuyến đi Á Châu vừa rồi, Tổng Thống Trump lúc nào cũng nhấn mạnh đến các hiệp ước thương mại song phương. Ông Trump không tin vào những thỏa ước mậu dịch với nhiều nước. Còn ông Tập Cận Bình, ở Đà Nẵng và Hà Nội, lại đề cao các hiệp ước đa phương!

Ai cũng biết rằng những hiệp ước thương mại đa quốc gia được các nước nhỏ và nghèo thích hơn, vì họ có thể lợi dụng khi các nước lớn cạnh tranh với nhau. Trong các hiệp ước song phương, nước nhỏ dễ bị lép vế trước nước lớn! Khi Tổng Thống Trump bỏ không dự phiên họp cuối cùng của hội nghị ở Phi Luật Tân, giới ngoại giao cho rằng trong thâm tâm ông không nghĩ vùng Đông Nam Á là quan trọng.Tuy nhiên, dù Tổng Thống Trump được tiếp đón trọng thể tại Bắc Kinh, hai nước Mỹ và Trung Quốc vẫn có những quyền lợi xung khắc cơ bản, khó lòng thân thiện. Tuy người ta không biết chắc đường lối của ông Trump sẽ ra sao, vì ông thường nói những điều trái ngược, nhưng ở nước Mỹ vị tổng thống không nắm toàn quyền. Những người chung quanh ông Trump và các đại biểu trong Quốc Hội sẽ duy trì chính sách ngoại giao của Mỹ. Mà căn bản chính sách đó vẫn là cạnh tranh ráo riết với Trung Cộng. Những tham vọng của Tập Cận Bình sẽ khiến giới lãnh đạo ở Mỹ phản ứng mạnh hơn, cứ nghe lời lẽ của ông Tillerson thì thấy./.

Ngô Nhân Dụng