Điều gì thiếu trong vụ Đinh La Thăng?

Bình Luân

Đinh La Thăng bị bắt, rất nhiều lời bàn tán trên mạng. Bàn về nguyên nhân, hậu quả, bối cảnh, cái gì xảy ra trong hậu trường, ai sắp sửa bị bắt, chuyện gì sẽ xẩy ra cho Nguyễn Tấn Dũng, v.v… Tất nhiên, báo chí trong nước “bị chỉ đạo gắt gao” không dám hó hé. Các tin đồn và lời bình phẩm chỉ thấy trên mạng.

Khi đọc tất cả những tin tức và lời bàn vụ Đinh La Thăng, chúng ta thấy có một điều chưa được đề cập tới. Một điều rất quan trọng, là làm cách nào để, bây giờ và sau này, tránh không cho những người như Đinh La Thăng và đồng bọn có thể tham nhũng các số tiền khổng lồ như ông ta bị tố cáo?

Ý kiến được nhắc đến nhiều nhất là vụ “đánh” Đinh La Thăng nằm trong chiến dịch Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng đánh ông Nguyễn Tấn Dũng, cựu thủ tướng, đối thủ của ông Trọng trước cuộc đại hội đảng vào năm ngoái. Trước Đinh La Thăng, đảng Cộng Sản chưa hề khởi tố và bắt giam một cựu ủy viên Bộ Chính Trị nào. Nhưng mọi đầu mối cuối cùng đều đưa tới Nguyễn Tấn Dũng.

Một ý kiến khác được chú ý, tuy ít được nhắc đến, là ông Nguyễn Phú Trọng hạ Đinh La Thăng để mở đầu một chiến dịch “chống tham nhũng”. Mục đích là giúp cho đảng Cộng Sản coi sạch sẽ hơn, trong lúc người dân Việt Nam đã chán chường đảng, coi khinh đảng, chỉ muốn lật đổ chế độ độc đảng vừa tham tàn vừa bất lực. Chiến dịch này phỏng theo các nước cờ của Tập Cận Bình ở Trung Quốc. Đinh La Thăng bị đem ra tế cờ cũng không khác gì vụ hạ bệ Bạch Lai Hy ở bên Tàu, rồi sẽ đưa tới cấp cao hơn, triệt hạ Chu Vĩnh Khang và đồng đảng.

Một mấu chốt trong hệ thống tham nhũng do Đình La Thăng chủ trì là lập Tổng Công Ty Xây Lắp (PVC) trong Tập Đoàn Dầu Khí Việt Nam (PVN), do Trịnh Xuân Thanh đứng đầu, rồi dùng PVC đưa đẩy tiền qua lại giữa các dự án nằm trong đại công ty PVN. Các dự án đó đều phải được thủ tướng chính phủ duyệt và chấp thuận. Nếu điều tra về các dòng tiền mặt chạy lên chạy xuống qua PVC, người ta sẽ khám phá những khoản thâm lạm nhiều tỷ đô la trong PVN.

Trịnh Xuân Thanh đã bỏ trốn sang Đức, cho tới khi bị bắt cóc đem về nước, xuất hiện và thú tội trên đài truyền hình của nhà nước. Chính phủ Đức đã phản đối và đang trừng phạt hành động bắt cóc bất chấp luật pháp quốc tế. Vào Tháng Ba, 2017, khi còn ở Đức, Trịnh Xuân Thanh viết một thư tố cáo trên mạng nói rằng trong 10 năm Nguyễn-Tấn-Dũng làm thủ tướng, ông ta và Đinh La Thăng đã ăn cắp $36 tỷ, nếu chỉ cắt xén 30% số lượng dầu thô xuất cảng.

Cuối cùng, mọi con đường đều dẫn tới Nguyễn Tấn Dũng. Nếu Nguyễn Phú Trọng tính triệt hạ đối thủ của mình, thì một trận đánh tỉa từng bước một đã mở màn.

Nguyễn Phú Trọng đã đưa phái đoàn Ủy Ban Kiểm Tra Trung Ương của đảng sang Bắc Kinh “học tập kinh nghiệm” của Vương Kỳ San, cánh tay mặt của Tập Cận Bình, người đứng đầu Ủy Ban Kiểm Tra Kỷ Luật Trung Ương đảng Cộng Sản Trung Quốc.
Với một chương trình theo sát gót con đường Tập Cận Bình đã vạch ra, sau khi bắt cóc được Trịnh Xuân Thanh rồi, Nguyễn Phú Trọng từng hớn hở nói: “Lò đã nóng lên rồi thì củi tươi đưa vào cũng phải cháy”.

Nhưng cuối cùng, đem cái đám củi đó đốt rồi, cái lò Nguyễn Phú Trọng sẽ còn làm gì nữa? Đốt bao giờ cho hết? Đảng Cộng Sản còn nắm độc quyền cai trị thì sẽ còn sản xuất rất nhiều thứ củi tươi, củi khô, củi mục, củi nát. Trong đảng Cộng Sản Việt Nam còn biết bao nhiêu quan chức tham nhũng, từ các quan to trong Bộ Chính Trị cho tới mấy chú công an đứng đầu đường lập các trạm BOT “thu phí?”

Nếu mục đích của Nguyễn Phú Trọng là trừ tham nhũng trong đảng, thì không có gì bảo đảm sau vụ Đinh La Thăng, dù lôi cả Nguyễn Tấn Dũng cho vào lò đốt, nạn tham nhũng trong đảng Cộng Sản sẽ giảm bớt, chậm lại, chứ chưa nói đến trừ diệt.

Ở những nước tự do dân chủ người ta làm cách nào giảm bớt nạn tham nhũng? Người ta thiết lập những định chế cân bằng và kiểm soát trên mọi người nắm quyền. Mỗi thứ quyền hành đều bị đặt dưới các định chế kiểm soát, nhờ quy tắc tam quyền phân lập, nhờ báo chí được tự do.

Trong hệ thống cai trị của đảng Cộng Sản Việt Nam, họ bầy ra cơ quan “thanh tra” của nhà nước. Dân ta đã mỉa mai: “Thanh cha, thanh mẹ, thanh gì – Hễ có phong bì thì lại ‘thank you!’”

Tham nhũng chỉ là một trong nhiều triệu chứng của căn bệnh lớn đe dọa đảng cộng sản. Chính hệ thống cầm quyền Lê Nin nít đã chứa sẵn những thứ vi trùng có ngày làm cho cả guồng máy tê liệt và tan rã.

Muốn thoát khỏi thế lưỡng nan này, nước ta chỉ còn một đường thoát, là dân chủ hóa. Chế độ dân chủ tự do nuôi sẵn một cơ chế phản hồi (feedback). Nhà nước không cần “mở chiến dịch phê bình” mà công việc phê bình được thể hiện tự nhiên và thường xuyên qua một quốc hội độc lập, qua các cơ sở truyền thông tự do. Cơ chế phản hồi này là khí cụ tốt nhất để kiềm chế các quan chức không cho lạm quyền, tham nhũng.

Không biết cái lò của Nguyễn Phú Trọng sẽ đốt Đinh La Thăng rồi đốt tới những ai nữa, nhưng đốt mãi cũng vô ích, nếu nước Việt Nam không tiến tới một thể chế dân chủ tự do./.

Ngô Nhân Dụng