NỀN ‘NGOẠI GIAO TRỤC LỢI’ CỦA HÀ NỘI LIỆU SẼ HIỆU QUẢ?

Bình Luận

Sách lược Ngoại giao cây tre của CSN chỉ đơn thuần là một sách lược ngoại giao trục lợi cho các phe nhóm quyền lợi trong nội bộ đảng.

Mời quý thính giả đài ĐLSN nghe phần Bình Luận của Trần Đông A, trích từ Blog VOA với tựa đề: “NỀN ‘NGOẠI GIAO TRỤC LỢI’ CỦA HÀ NỘI LIỆU SẼ HIỆU QUẢ?” sẽ được  Nguyên Khải bày để kết thúc chương trình phát thanh ĐLSN tối hôm nay.

Trần Đông A

Các động thái ngoại giao với Trung Quốc, Hoa Kỳ và Nga gần đây liệu có thỏa mãn tham vọng của Bắc Kinh, làm an lòng Washington và tiếp tục nhờ Mátxcơva giúp quản lý vùng trời, vùng biển?

Bản chất ‘trục lợi’ (profiteering) của ngoại giao Việt Nam chưa bao giờ lộ diện như cuối tháng Ba này. Chuyến thăm Trung Quốc ngày 22/3 của Bí thư Trung ương Đảng (BTTWĐ), Trưởng ban Đối ngoại Đảng Cộng Sản Việt Nam (ĐCSVN) Lê Hoài Trung, chuyến thăm Hoa Kỳ ngày 25/3 của Ngoại trưởng Bùi Thanh Sơn và lời mời của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng (TBT) gửi Tổng thống Putin qua cuộc điện đàm hôm 26/3 nói lên tất cả!

Được bổ sung thêm một vài động thái như nâng quan hệ với Nhật Bản và Úc châu lên tầm ‘Đối tác chiến lược toàn diện’ (CSP), Hà Nội vẫn lạc điệu trong việc tìm kiếm một điểm tựa khả tín trong một thế giới đầy âm mưu và bạo lực luôn rình rập. Cho dù TBT Nguyễn Phú Trọng luôn hô hoán: Đất nước chưa bao giờ có cơ đồ và tiềm lực như hiện nay, nhưng đúng là ‘thùng rỗng kêu to’.

Không phải ngẫu nhiên, ngay từ đầu năm, khi có tin TBT Trọng lâm trọng bệnh, thì ngay sáng 10/1/2024, Thứ trưởng Bộ Công an Trung Quốc Trần Tư Nguyên đã nhanh chóng có mặt tại Hà Nội. Trong buổi tiếp ông Tư, nhân vật số hai của Công an Trung Quốc, Bộ trưởng Tô Lâm đã nhấn mạnh, đây là chuyến thăm đầu tiên của lãnh đạo Bộ Công an sau chuyến thăm của Chủ tịch Tập Cận Bình; nhấn mạnh ‘hợp tác quốc phòng – an ninh thực chất hơn’ giữa hai quốc gia. Nói là tiếp xã giao nhưng thực ra Tô Lâm đã vượt ra xa ngoài phạm vi của Bộ Công an, đi sâu vào nhiều lĩnh vực hợp tác cụ thể với ‘thiên triều’; thậm chí còn yêu cầu Bắc Kinh tăng cường trao đổi các vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan tới chủ nghĩa xã hội. Một ông trùm về ‘điều tra tội phạm’ và ‘an ninh nội bộ’ mà lại đi nhờ Bộ Công an Trung Quốc hỗ trợ trong các vấn đề lý luận và thực tiễn về CNXH (?!) Có lẽ trừ tướng Tô Lâm và những người Trung Quốc, lúc bấy giờ mấy ai biết rằng, chỉ sau một thời gian ngắn nữa, Chủ tịch Thưởng – cũng là một cảnh sát về tư tưởng – sẽ bị ‘cưa ghế’.

Trong khi đó, theo Reuters, ngày 26/3/2024, tại Washington D.C., trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Hoa Kỳ và đồng chủ trì Đối thoại Bộ trưởng Ngoại giao Việt – Mỹ lần thứ nhất tại Viện Brookings, Ngoại trưởng Bùi Thanh Sơn đã cố gắng trấn an phía Hoa Kỳ rằng, việc Chủ tịch nước từ chức ở Hà Nội không ảnh hưởng gì đến chính sách đối ngoại cũng như chính sách phát triển kinh tế của Việt Nam. Ông Sơn còn cao giọng, ở Việt Nam có sự lãnh đạo tập thể cho nên (nếu) có một hoặc hai yếu nhân nào đó trong ban lãnh đạo từ chức, thì điều ấy cũng chẳng thể làm thay đổi được tình hình. Không chỉ trấn an dư luận Hoa Kỳ về sự ổn định của Việt Nam, trong các cuộc hội đàm tại Washington hôm 25/2 với Ngoại trưởng Antony Blinken, Cố vấn An ninh Quốc gia Jake Sullivan và Giám đốc USAID Samantha Power, Ngoại trưởng Sơn còn thúc giục Washington hãy sớm công nhận quy chế kinh tế thị trường cho Hà Nội. Chi tiết đến vậy, khát khao là vậy, nhưng báo chí trong nước lại lờ tịt quan tâm từ phía các học giả Mỹ, thậm chí còn giản lược phát biểu của ông Sơn, chỉ gói gọn, “dù bối cảnh tình hình thay đổi, Việt Nam vẫn tiếp tục nhất quán đường lối đối ngoại của Đại hội Đảng lần thứ 13, trong đó coi trọng quan hệ với các nước lớn….”. 

Hãy kiên nhẫn chờ đến tháng 7/2024 này (deadline quyết định gỡ bỏ việc dán nhãn kinh tế phi thị trường cho Việt Nam), chúng ta sẽ thấy kết quả từ sự lựa chọn của các chiến lược gia Hoa Kỳ. Giữa các trục quan hệ CSP Mỹ – Việt, lĩnh vực nào sẽ được ưu tiên cho giai đoạn trước mắt: những cú áp-phe mà Ngoại trưởng Sơn mời gọi, coi hợp tác kinh tế – thương mại – đầu tư là trọng tâm, hay bên cánh đó, người Mỹ vẫn chú ý đến các thang giá trị trong bang giao? Cũng có thể, vì vị thế địa-chính trị của Việt Nam trên ‘bàn cờ lớn’ nhằm bao vây Trung Quốc mà Hoa Kỳ và đồng minh thỏa hiệp với ĐCSVN. Đằng sau việc công nhận Việt Nam có nền kinh tế thị trường sẽ là một quyết sách chính trị, giữ cho Việt Nam không trở thành đồng minh của Trung Quốc. ĐCSVN đừng nghĩ rằng, cách thuyết khách như người đứng đầu Bộ Ngoại giao Việt Nam vừa qua có thể khiến Hoa Kỳ ‘mắc lỡm’. 

Chính quyền Việt Nam, mà cư dân mạng gọi là ‘hèn với giặc, ác với dân’, lì lợm trước cộng đồng quốc tế với cam kết, đến 2099 mới cho phép ‘thần dân’ được hưởng tự do, dân chủ, nhân quyền… Ấy vậy nhưng Hà Nội vẫn được một Giáo sư Nga ca ngợi, chưa đầy một năm mà có đến hai ông Chủ tịch nước ngã ngựa vì tội tham nhũng ‘là bằng chứng thể hiện sự ổn định của chính quyền và nội lực lành mạnh của Đảng…’ Với một thể chế độc tài đàn em của Mátxcơva, Hà Nội đang ngấp nghé bước lên chiếc thuyền tròng trành sắp lật ‘Cộng đồng chung vận mệnh’ (CCD) với Bắc Kinh, việc Putin thăm Việt Nam liệu sẽ mang lại điều gì tốt lành cho đất nước? Theo ông Nguyễn Thế Phương, sinh viên chương trình tiến sĩ, chuyên gia về quốc phòng Việt Nam tại Đại học New South Wales (Úc) nhận định với Reuters hôm 14/3: ‘Sự thiếu vắng của những đơn hàng vũ khí lớn tiếp tục khiến Việt Nam ‘vô cùng mong manh’. Còn Giáo sư Vuving từ Trung tâm nghiên cứu an ninh châu Á-Thái Bình Dương Daniel K. Inouye (Mỹ) đánh giá, kho máy bay chiến đấu hiện nay của Việt Nam là không đủ để quản lý vùng trời trên đất liền cũng như trên biển.