Formosa: Thất bại của ‘chính phủ kiến tạo’ Nguyễn Xuân Phúc

BìnhLuận

Sáu tháng sau khi nhậm chức thủ tướng, ý tưởng xây dựng “chính phủ kiến tạo” của ông Nguyễn Xuân Phúc đang đối mặt với nguy cơ tan từ trứng nước với bằng chứng Formosa bị tuyệt đại đa số đất nước quay lưng.

Sai lầm mới nhất của ông Phúc là chính phủ Việt Nam đã ban hành một quyết định đền bù với định mức trả treo chỉ bằng 1-2 ngày ra biển của ngư dân. Và cũng chỉ đền bù 6 tháng.

Những ngư dân đã phải nhận phần gạo “hỗ trợ” mốc xanh của địa phương lập tức gầm lên: Vậy sau 6 tháng ấy chúng tôi sẽ sống bằng gì?

Hãy nhìn lại, sau hơn 2 tháng từ ngày “công bố nguyên nhân cá chết”, mãi đến cuối Tháng Tám, chính phủ mới bắt đầu “triển khai công tác xác định, bồi thường thiệt hại sự cố môi trường biển do Formosa gây ra”, trong khi đáng ra cái việc cỏn con ấy phải được “chính phủ kiến tạo” làm ngay một tháng sau khi biển 4 tỉnh miền Trung phơi thây cá chết và ngư dân phơi thuyền treo niêu.

Nếu không xảy ra chuyến “kiểm tra công trình” đầy ắp dấu hiệu che chắn của ông Nguyễn Phú Trọng.

Nếu không tràn lan tin đồn về vụ xả thải Formosa còn liên quan đến trách nhiệm của ít nhất ba ủy viên bộ chính trị khác.

Và nếu không đột biến xảy ra một “sự cố” được người dân ví như “mật ước thành đô:” Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc tự thỏa thuận mức bồi thường $500 triệu với Formosa mà cho đến giờ vẫn không trưng ra được bất cứ căn cứ nào của số tiền đó.

Chưa kể việc chỉ từ năm 2014 đến nay, Formosa đã nhận được hơn 16,000 tỷ đồng hoàn thuế của Cục Thuế Hà Tĩnh và Tổng Cục Thuế thuộc Bộ Tài Chính – vượt hơn đến 5,000 tỷ đồng so với con số $500 triệu “tự nguyện bồi thương cho ngư dân.”

Từ Tháng Tư đến nay, có quá nhiều bằng chứng về thái độ giả dối của giới quan chức từ trung ương đến địa phương về việc “sẽ làm sạch biển và ổn định đời sống cho ngư dân.”

Sau sáu tháng kể từ ngày cá chết hàng loạt, nhiều bằng chứng phũ phàng liên tiếp hiện hình. Quá nhiều khuất tất, quá nhiều nghi ngờ để có thể đúc rút quá nhiều sai lầm của một tân chính phủ và tân thủ tướng đã quay lưng với ngư dân miền Trung, bất chấp hai kỳ bầu bán và tuyên thệ liên tục vào Tháng Ba và Tháng Bảy.

Hoàn cảnh của ngư dân miền Trung đang nhanh chóng thê thảm. Quá nhiều ngư dân không thể ra biển, có đánh bắt cá thì cũng chẳng ai mua. Quá nhiều người phải tính đến chuyện di cư vào Nam hoặc ra Bắc để tìm đường sinh nhai. Rất nhiều gia đình người Công Giáo đã không chấp nhận cho con cái mình đến trường vào ngày khai giảng 5 Tháng Chín như một cách để phản đối chính quyền.

Những chỉ đạo của ông Nguyễn Xuân Phúc cũng bởi thế chỉ có ý nghĩa như “làm sao để cá có thể bơi trong nước thải” – một tuyên ngôn để đời của ông – khi say sưa với dự án thép Cà Ná của chủ đầu tư dự kiến là tập đoàn Tôn Hoa Sen.

Trong khi lộ ra nhiều dấu hiệu cho thấy Bộ Công Thương “đi đêm” với công ty cổ phần tập đoàn Tôn Hoa Sen và cố ý làm trái để dự án của công ty này được “bế” vào quy hoạch, có dư luận đặt một dấu hỏi lớn về một nhóm lợi ích mới mang tên “Nguyễn Xuân Phúc” – trên cơ sở mối quan hệ hết sức thân tình giữa cấp dưới của ông Phúc là Bộ Trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh với ông Lê Phước Vũ.

Cung đường chính trị của Nguyễn Xuân Phúc bắt đầu gập ghềnh xen trắc trở.

Trong thực tế, ông Phúc đang hành xử như một quan lại “đầu sai”. Nhiều người cho rằng ông chỉ là cái bóng của những mệnh lệnh của Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng. Chuyến đi Trung Quốc vào Tháng Chín vừa qua của ông Phúc thậm chí còn mang dáng vẻ giới nha lại Việt đi triều cống trong vô số lần của lịch sử nước nhà.

Nếu có một chút an ủi thì chỉ là vài ba cán bộ lão thành đang cám cảnh cho Thủ Tướng Phúc: Ông đang sống và làm việc như một kẻ chịu nạn – vô số nạn từ đời thủ tướng trước để lại, nạn từ trong ra và từ ngoài vào, nạn từ dưới lên và từ trên xuống.

Ưu điểm lớn nhất của ông Phúc chỉ là không quá ồn ào khoa trương như ông Đinh La Thăng, bí thư TPHCM – một điểm son mà có thể khiến ông Nguyễn Phú Trọng và ông Đinh Thế Huynh tạm hài lòng. Chính thể Việt Nam luôn cần một thủ tướng biết nghe lời đảng!

Chỉ có điều, vẫn có những nhân vật khác chịu phép nghe lời hơn cả ông Phúc. Hoặc một lúc nào đó, những đối thủ vừa ẩn vừa lộ của ông Phúc sẽ sẵn sàng lôi ra bản thành tích điều hành chính phủ quá thiếu ấn tượng của ông, trong đó có vụ Formosa bê bối và có thể cả những sự việc “riêng tư” khác, để làm đà cho ông Phúc trượt êm khỏi cái ghế thủ tướng vào “đại hội giữa nhiệm kỳ” đầu năm 2018.

Nếu hệ quả đó xảy ra, có lẽ người ta sẽ chứng kiến khuôn mặt thượt dài số phần của ông Phúc. Sẽ chẳng còn ai muốn nhắc đến “chính phủ kiến tạo” nữa./.

Phạm Chí Dũng