Các cuộc bầu cử tổng thống ở Mỹ thường không thay đổi chính sách ngoại giao; vì đại đa số cử tri chọn lá phiếu dựa trên các vấn đề trong nước. Đối với ông Donald Trump thì hơi khác, vì cả thế giới đang sửng sốt và không biết ông sẽ thay đổi chính sách ngoại giao của Mỹ như thế nào. Điều khiến mọi người lo lắng nhất là ông Trump đã nói nhiều điều khác hẳn những quan điểm “truyền thống” của đảng Cộng Hòa. Ông chống tự do mậu dịch; muốn giảm bớt những cam kết an ninh của Mỹ trên thế giới từ Châu Âu tới Đông Bắc Á Châu; ông còn khen Vladimir Putin và cả Saddam Hussein là những nhà lãnh đạo tài giỏi mà không chê họ vi phạm nhân quyền. Ngay sau khi ông Trump đắc cử, một cố vấn gần gũi nhất của Vladimir Putin là Sergei Glazyev nói với hãng thông tấn Itar-Tass rằng chắc chính phủ Trump sẽ bãi bỏ chính sách của ông Obama cấm vận kinh tế Nga.
Nhưng bang giao quốc tế không phải là điều tổng thống tân cử Donald
Trump quan tâm nhất. Khi gặp gỡ hai vị lãnh đạo đảng Cộng Hòa ở Quốc Hội
ông chỉ nêu lên ba điểm ưu tiên của chính quyền sắp tới: Hệ thống bảo
hiểm y tế, di dân và tạo công việc làm. Không nói gì tới vai trò của Mỹ
trên thế giới.
Nhưng các nước ở miền Đông Châu Á như Việt Nam và đặc biệt là Trung
Quốc, thì đang hồi hộp chờ coi chính sách ông Trump sẽ thi hành. Hồi
hộp, vì không ai có thể đoán chắc ông sẽ làm gì! Trước khi “nhảy dù” vào
tranh cử tổng thống năm 2016 ông không làm chính trị, không bao giờ
phải bàn chuyện thế giới. Trong một năm tranh cử thì ông chỉ nói đến
việc tăng thuế nhập cảng hàng Trung Quốc và không muốn vay tiền của nước
này. Ông cũng phản đối Cộng sản Trung Quốc bành trướng thế lực ở Biển
Đông, nhưng đồng thời lại tỏ ý không muốn quân đội Mỹ phải gánh chịu
việc bảo vệ an ninh tại các nước đồng minh, từ khối NATO đến Nhật Bản,
Nam Hàn, nếu các nước đó không chia sẻ chi phí như ông muốn.
Điều người Việt Nam quan tâm nhất là vị tổng thống Mỹ tương lai có
thay đổi chính sách “chuyển trục qua Châu Á” của đương kim Tổng Thống
Obama hay không? Chủ trương này cộng với Hiệp Ước Hợp Tác Châu Á Thái
Bình Dương (TPP) là hai quyết định chiến lược của nước Mỹ có ảnh hưởng
tới Việt Nam. Ông Trump đã dọa xóa bỏ TPP, nhưng còn chuyển trục thì
sao?
Một sự kiện làm mọi người ở Châu Á kinh ngạc là sau khi ông Trump nói
những lời gay gắt nhất chống Trung Cộng về “âm mưu” cướp công việc làm
của công nhân Mỹ, thì một cố vấn thân cận của ông là James Woolsey lại
nêu lên ý kiến nước Mỹ nên tham gia vào Ngân Hàng Châu Á Phát Triển Hạ
Tầng (AIIB) do Trung Quốc sáng lập. Mỹ và Nhật Bản là hai nước duy nhất
trong nhóm G-7 không vào AIIB. Chính quyền Obama coi đó là một âm mưu
bành trướng ảnh hưởng của Trung Cộng qua đường đem tiền cho vay. Đồng
tiền chung của các nước góp vốn nhưng Trung Cộng sẽ dùng để ban ơn phát
huệ, xâm nhập và mở rộng thương mại.
Chưa biết ông James Woolsey sẽ đóng vai trò nào trong chính phủ Trump sắp tới.
Một điều ai cũng biết là ứng cử viên Donald Trump đã hứa với các cử
tri rằng ông sẽ tăng thuế nhập cảng trên hàng Trung Quốc lên 45%, và sẽ
giảm bớt vay nợ nước Tàu để khỏi bị bắt chẹt. Hai lời hứa này ông sẽ
thực hiện hay không?
Những lời ông Donald Trump đả kích Trung Cộng đều nhắm vào mục tiêu
là các cử tri tin rằng hàng nhập cảng, từ các nước nói chung, khiến công
nhân Mỹ thất nghiệp. Lời hứa hẹn đánh thuế hàng Trung Quốc lên 45% được
cử tri vỗ tay hoan hô không thua gì lời hứa sẽ xây bức trường thành
trên biên giới Mexico dài 3,100 km, sẽ tốn $25 tỷ.
Các chính phủ Mỹ từ 40 năm nay vẫn đặt nhân quyền làm một trọng tâm
trong bang giao với các nước khác (và đang bị một đồng minh là
Phillipines đòi đoạn giao), nhưng Donald Trump chưa bao giờ đặt ra vấn
đề đó. Ông đã từng nói về cuộc tàn sát ở Thiên An Môn năm 1989 như một
cuộc “dẹp loạn”. Ông tuyên bố: “Tôi không ủng hộ chuyện đó. Tôi chỉ nói
rằng đây là một chính quyền dũng mạnh đã dám sử dụng sức mạnh của họ. Và
họ đã dẹp yên đám nổi loạn (the riot)”.
Dù ông Trump có tăng thuế hàng Tàu hay không, một lời hứa của ông
được Bắc Kinh hoan nghênh nhiệt liệt là việc xóa bỏ TPP, Hiệp Ước Hợp
Tác Châu Á Thái Bình Dương; trong đó có Việt Nam, Australia, Malaysia,
Nam Hàn… mà không mời Trung Quốc. Ông Trương Triết Hân thuộc Viện Nghiên
Cứu Các Vấn Đề Quốc Tế ở Thượng Hải nói rằng hành động đó sẽ cho Trung
Quốc thêm cơ hội tiến hành các kế hoạch liên kết mậu dịch với các nước
trong vùng Đông Á mạnh hơn./.
Ngô Nhân Dụng
No comments:
Post a Comment