Sau ‘hành xử thô bạo’ Trung Quốc sẽ làm gì?

Bình Luận

Trước sự kiện VN muốn tiến gần với Tây phương nhất là Mỹ đã khiến Trung cộng thấy bất an và đã ra tay tấn công một cách tàn bạo vào các ngư dân VN nhưng lại thâm hiểm mời VN hợp tác trong việc chế tạo máy bay hầu đưa VN vào thế mắc kẹt với Mỹ.

Mời quý thính giả đài ĐLSN nghe phần bình luận của Hoàng Trường được đăng trên blog của tác giả với tựa đề: “Sau ‘hành xử thô bạo’ Trung Quốc sẽ làm gì?” sẽ được Hướng Dương trình bày để kết thúc chương trình phát thanh tối nay.

Hoàng Trường / Blog Hoàng Trường.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam lên án mạnh mẽ hành vi truy đuổi và tấn công ngư dân Quảng Ngãi của lực lượng Trung cộng, gọi đây là "hành xử thô bạo". Theo thông báo, Bộ Ngoại giao đã giao thiệp nghiêm khắc với Đại sứ quán Trung cộng tại Hà Nội, chính thức phản đối những hành vi này.

Thái độ cứng rắn trên phản ảnh rõ sự bất bình của Việt Nam trước những hành động của Trung cộng liên tiếp vi phạm chủ quyền và quyền lợi của ngư dân Việt Nam tại vùng biển Hoàng Sa.

Từ trước đến nay, Trung cộng luôn luôn tìm cách duy trì ảnh hưởng đối với Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh Hà Nội ngày càng mở rộng quan hệ với các nước phương Tây và Hoa Kỳ. Bắc Kinh đã đẩy mạnh chiến lược “cái gậy và củ cà rốt,” nhằm kiềm chế Việt Nam. Thời gian gần đây, Tổng Bí thư – Chủ tịch nước Tô Lâm tới thăm các nước Mỹ, Pháp, Ireland… và tham gia các diễn đàn quốc tế càng khiến Bắc Kinh tăng cường các hành động quân sự và ngoại giao để tạo sức ép đối với Việt Nam. Theo Reuters, từ ngày 30/9 đến 1/10, Trung cộng đã khai triển các cuộc tuần tra sẵn sàng chiến đấu tại Biển Đông, thể hiện rõ ràng sự phản ứng của họ trước những nỗ lực ngoại giao “hướng Tây” của Việt Nam. Trong khi đó, Trung cộng vẫn khẳng định tàu cá Việt Nam “đã vi phạm vùng biển Hoàng Sa”, nhằm giảm nhẹ tầm quan trọng của vụ tấn công này trong mắt công luận quốc tế.

Trong bối cảnh căng thẳng ngày càng leo thang, câu hỏi “Trung cộng sẽ làm gì tiếp?” không chỉ đơn giản là một lời báo động mà còn là một dự đoán có căn bản về những hành động tiếp theo của Bắc Kinh. Các hành vi hung hăng của Trung cộng đối với ngư dân Việt Nam không phải là những sự kiện riêng lẻ, mà là một phần trong chiến thuật “vùng xám” mà Bắc Kinh áp dụng ở Biển Đông. Tương lai, Trung cộng có thể tiếp tục phối hợp các biện pháp quân sự và ngoại giao để gia tăng áp lực lên Việt Nam, đặc biệt trong giai đoạn nhạy cảm khi Hà Nội đang có những thay đổi trong ban lãnh đạo cấp cao. Bắc Kinh có thể lợi dụng thời điểm này để làm chậm lại hoặc thậm chí ngăn chặn nỗ lực của Việt Nam trong việc thắt chặt quan hệ với phương Tây, đặc biệt là Hoa Kỳ. Trung cộng có thể sử dụng sức mạnh kinh tế và các đòn bẩy ngoại giao nhằm cô lập Việt Nam trên trường quốc tế, từ đó buộc Hà Nội phải điều chỉnh chiến lược đối ngoại để tránh rơi vào tình thế bất lợi. Câu hỏi quan trọng đặt ra là Trung cộng sẽ điều chỉnh chiến lược "vừa đánh vừa đàm" ra sao trong tương lai gần?

Dù hai bên Việt Nam và Trung cộng từng có những thỏa thuận mang tính nhượng bộ như Hà Nội chia sẻ “tương lai chung” với Bắc Kinh và tuyên bố ủng hộ các sáng kiến về “an ninh – phát triển – văn minh toàn cầu” của Trung cộng, Bắc Kinh vẫn không từ bỏ những hành động nhằm gây sức ép cả về ngoại giao lẫn quân sự với Hà Nội. Đặc biệt, giới phân tích chú ý đến thời điểm nhạy cảm khi TBT — CTN Tô Lâm chuẩn bị gặp gỡ TBT — CTN Tập Cận Bình. Ngày 19/8/2024, Trung cộng cho tàu cố tình va chạm vào tàu Philippines gần bãi cạn Sabina Shoal thuộc quần đảo Trường Sa. Nhiều chuyên gia nhận định, đây không chỉ là hành động nhắm đến Philippines, mà còn là cách Trung cộng gửi thông điệp cảnh cáo gián tiếp đến Việt Nam: Việc thắt chặt quan hệ với Hoa Kỳ hay phương Tây sẽ không làm thay đổi chính sách cứng rắn của Bắc Kinh đối với Hà Nội. Sự kiện này xảy ra ngay trước khi ông Tập và ông Tô Lâm cùng duyệt đội quân danh dự tại Đại sảnh đường Nhân dân ở Bắc Kinh, cho thấy Trung cộng luôn biết cách sử dụng thời điểm nhạy cảm để gia tăng áp lực đối với Việt Nam.

Dựa vào các hành động gần đây của Bắc Kinh, có thể dự đoán rằng Trung cộng sẽ tiếp tục duy trì một chiến lược kết hợp giữa sức mạnh cứng và mềm nhằm đạt được các mục tiêu của mình trong khu vực Biển Đông. Về mặt quân sự, việc Bắc Kinh tiến hành các cuộc tuần tra và tập trận gần khu vực tranh chấp với các nước láng giềng sẽ tiếp tục được tăng cường, tạo ra áp lực liên tục lên các nước Đông Nam Á, bao gồm cả Việt Nam. Về mặt ngoại giao, Trung cộng có thể sẽ tìm cách chia rẽ ASEAN, khai thác các mối quan hệ không đồng đều giữa các thành viên của khối này để làm suy yếu lập trường chung của ASEAN đối với các vấn đề tranh chấp trên biển. Đồng thời, Bắc Kinh cũng có thể gia tăng sức ép kinh tế, thông qua các biện pháp như hạn chế xuất nhập cảng hoặc sử dụng đòn bẫy tài chính, nhằm gây khó khăn cho Việt Nam trong việc duy trì các quan hệ đối tác chiến lược với phương Tây. Tuy nhiên, với sự chủ động và kiên định của Việt Nam trong việc củng cố các mối quan hệ với Hoa Kỳ và châu Âu, Trung cộng có thể sẽ phải điều chỉnh chiến lược của mình, tạo ra sự cân bằng giữa việc gây sức ép và duy trì mối quan hệ hợp tác cần thiết với Việt Nam.

Nhân dịp Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên tham dự kỳ họp lần thứ 13 Ủy ban Hợp tác Kinh tế Thương mại Việt Nam – Trung cộng ở Bắc Kinh, ngày 30/9, Bộ trưởng Công nghiệp và Công nghệ Trung cộng đã kêu gọi Việt Nam hợp tác với Trung cộng trong lĩnh vực sản xuất và chế tạo máy bay. Trước bối cảnh Trung cộng mong muốn tăng cường hợp tác kinh tế và kỹ thuật với Việt Nam, Hà Nội sẽ phải đối mặt với áp lực không nhỏ từ các quốc gia phương Tây, đặc biệt là từ Hoa Kỳ. Chính quyền Washington, trong bối cảnh chiến tranh thương mại với Trung cộng và mối quan hệ căng thẳng ngày càng gia tăng về kỹ thuật, sẽ theo dõi chặt chẽ các bước đi của Việt Nam. Bất kỳ sự hợp tác quá gần gũi nào với Bắc Kinh trong các lĩnh vực kỹ thuật cao, chẳng hạn như vũ trụ và hàng không, có thể gây ra những hệ quả đối với quan hệ Việt – Mỹ. Trong bối cảnh ấy, Việt Nam cần duy trì một chiến lược “ngoại giao cân bằng bền”, tiếp tục thu hút đầu tư và hỗ trợ từ phương Tây, đồng thời không để mối quan hệ với Trung cộng trở nên căng thẳng quá mức. Khả năng quản trị mối quan hệ này sẽ đóng vai trò quyết định trong việc bảo vệ lợi ích quốc gia của Việt Nam, đặc biệt là trong các vấn đề liên quan đến an ninh và chủ quyền tại Biển Đông. Tương lai gần sẽ chứng kiến những quyết định quan trọng của Hà Nội trong việc điều hướng mối quan hệ song phương phức tạp này.