Trong tiết mục Chuyện Nước Non Mình, chúng tôi
xin gởi đến quý thính giả đài ĐLSN bài viết có tựa đề: “ Nhớ dáng gầy giữa địa
ngục trần gian” của Phạm Thanh Nghiên sẽ được chính tác giả trình bày để tiếp nối
chương trình tối hôm nay.
Nhớ một người già trăm tuổi, sống hiền lương trong lòng cộng sản
Ít hôm trước, chị gái tôi gọi điện báo tin: “Bà cụ Bổn đi rồi. Cụ tỉnh táo đến lúc chết, dì ạ”.
Cụ đi, ai cũng thương, nhưng mừng cho cụ. Mấy ai lúc chết được chúc phúc như thế. Cụ thọ 107 tuổi. Tuổi già nên cụ đi, chứ không ốm đau, bệnh tật gì. Một cuộc ra đi nhẹ như hơi thở, như bước chân trần trên làn cát mịn.
Hồi gia đình tôi mới chuyển đến xóm này, cụ Bổn
đã ở tuổi 84. Cụ quý mẹ tôi, nên hay sang chơi. Mẹ tôi nhỏ hơn cụ Bổn những hai
mươi tuổi, nhưng bà rụng răng sớm, thành ra so với cụ Bổn trông không chênh
lệch là bao. Chỉ khác là cụ Bổn phải chống gậy, còn mẹ tôi thì chưa. Nhìn cụ
Bổn và mẹ tôi ngồi nhai trầu, nói những câu chuyện thuở xưa, đến là thương.
Từ khi tôi bị xếp vào thành phần “phản động”, chống chế độ, cụ Bổn
là một trong số ít những người láng giềng còn dám qua lại với gia đình tôi.
Mẹ tôi kể, hồi tôi ở tù, cụ Bổn vẫn hỏi thăm luôn. Đôi ba lần cụ mang tiền sang cho, nói là “gửi ké” chút quà tiếp tế cho tôi. Từ chối thì cụ buồn, giận dỗi nên mẹ tôi đành phải nhận. Nhưng chỉ cầm mấy chục ngàn cho cụ vui, không dám lấy nhiều.
Bữa ấy, khi đang đứng ngoài cổng thì tôi trông thấy một cụ bà
chống gậy từ xa tiến về phía mình. Tấm lưng còng đến nỗi cả thân hình của cụ
trông như song song với mặt đất.
Tôi không dám tin đó là cụ Bổn. Cái thời đại mà con người sống vô
độ, hàng ngày hít thở bầu không khí ô nhiễm và ăn những thứ hỗn tạp, lẫn cả hóa
chất, nên chẳng mấy ai tin vào tuổi thọ, vào cái sự sống lâu sống khỏe nữa. Thọ
ngoài tám mươi tuổi đã hiếm, ngoài chín mươi còn được mấy ai. Nhưng đúng là cụ
Bổn thật.
Trong khi tôi còn đang ngờ ngợ, cụ Bổn đã chống gậy tiến đến gần,
giọng lanh lảnh:
-Gớm, biết cô về mấy hôm mà tôi bận trông chắt (*), bây giờ mới
sang được đây.
-Ôi cụ Bổn!
Tôi chỉ thốt được ba từ ấy, rồi chẳng biết nói năng, chào hỏi ra
làm sao cho phải phép. Tôi không nghĩ rằng, khi gặp lại bà cụ hàng xóm sau bốn
năm xa nhà, lại cảm động đến thế.
Cụ ngồi xuống ghế, gọi với xuống dưới bếp, cử chỉ như của một
người thân trong gia đình:
-Mẹ nó đâu rồi?
Mẹ tôi từ dưới bếp chạy lên, thưa:
-Con đây! Cụ sang chơi đấy ạ?
-Gớm, mấy hôm bận quá giờ mới sang được đấy.
Cụ nhắc lại câu vừa nãy.
-Kìa, rót nước mời cụ, nói chuyện với cụ đi chứ.
Mẹ tôi nhắc. Chẳng hiểu sao lúc ấy tôi cứ ngồi đớ ra. Chắc không
nghĩ cụ còn sống và khỏe mạnh như thế, lại còn sang thăm tôi, một “con tù phản
động” ai cũng phải tránh mặt.
Hỏi han đôi câu, cụ Bổn lấy trong túi áo tờ tiền 200 ngàn, đặt vào
tay tôi:
-Tôi chả biết mua gì, có một chút biếu cô, mong cô nhận cho.
-Ấy chết, cụ làm gì ra tiền. Con không biếu cụ thì thôi chứ sao
dám lấy tiền của cụ. Cụ cất đi ạ.
-Cô nhận cho tôi vui. Cô không lấy tôi buồn đấy. Coi như tôi để tuổi
cho cô.
Bà cụ đưa đẩy mãi, rồi tôi
cũng phải nhận.
-Tôi thương cô lắm. Khổ,
người có một dúm, bé tí tẹo tèo teo. Cô vào trong ấy bốn năm trời, mang được
xác về là phúc đức tổ tiên lớn lắm. Con trai tôi từng đi tù, tôi thấm lắm.
Tôi ngạc nhiên với lời bộc
bạch của cụ. Ở cái xóm nửa quê nửa phố này, chẳng có bí mật nào còn là bí mật.
Từ chuyện con nhà cụ Tứ ở Mỹ cờ bạc nợ nần, gia đình phải gửi tiền từ Việt Nam
sang trả nợ, đến chuyện thằng Uy làm cho con gái người ta mang bầu rồi chạy
làng, rồi chuyện con Tám không chịu kiêng cữ, đẻ đến đứa thứ 5 để vợ chồng suốt
ngày cãi nhau vì đủ loại tiền đổ lên đầu không lo xuể, vân vân và vân vân. Thế
mà chuyện con trai cụ Bổn từng đi tù lại không thấy ai nhắc đến. Có lẽ chuyện
xưa cũ quá, không ai còn nhớ. Hoặc cụ Bổn giấu, hôm nay gặp tôi cùng cảnh ngộ,
nên cụ bộc bạch.
-Cái thời bao cấp, thiếu
thốn, khổ sở lắm cô ạ. Thành ra phải bằng mọi cách để có cái ăn. Anh ấy làm
dưới Cảng, thấy người ta buôn bán thì cũng theo. Đến khi xảy ra chuyện thì phải
chịu một mình.
Dù rất muốn biết, nhưng tôi
không dám hỏi han cặn kẽ. Chỉ lắng nghe cũng cảm nhận được phần nào nỗi đau của
cụ, dù là nỗi đau trong quá khứ.
-Bỏ tù rồi cũng có yên đâu.
Chúng nó đánh đập, trói chân trói tay, tra khảo đủ thứ. Mà đói lắm. Thời ấy bên
ngoài còn đói, huống chi trong tù. Dành dụm được đồng nào là lo tiếp tế cho
con. Được cái chị vợ cũng khéo lo, vừa nuôi con nhỏ, vừa nuôi chồng tù. Gớm mỗi
lần đi thăm, khóc hết nước mắt cô ạ. Thế rồi mọi chuyện cũng qua. Thế cô trong
ấy có bị người ta đánh đập gì không?
-Dạ không cụ ạ.
-Ừ, không bị đánh đập là tốt rồi. Thấy cô trở về lành lặn thế này, tôi mừng lắm.
Tôi ra tù hơn một năm, mẹ
tôi qua đời. Cụ Bổn chống gậy sang, vừa bước vào nhà đã khóc. Cụ thương mẹ tôi,
đã đành. Cụ cũng thương tôi. Cụ nói, 37 tuổi độc thân mà mất mẹ, vẫn là mồ côi.
Cuối năm 2015, tôi theo
chồng vào Sài Gòn sinh sống. Lần nào về quê tôi cũng sang thăm cụ. Ngồi chưa ấm
chỗ, cụ đã lần tìm trong túi áo, toan lấy tiền ra cho. Biết vậy, nên bao giờ
tôi cũng chuẩn bị trước, để không bị khó xử:
-Con biếu cụ mấy đồng
để cụ ăn trầu.
-Ấy chết, tôi còn chưa kịp
cho cô. Tôi già rồi, có tiêu gì đến tiền. Con cháu cho, cứ để trong túi có tiêu
đến đâu.
-Không đáng là bao nhưng là
tấm lòng và sự kính trọng con dành cho cụ. Cụ nhận cho con vui. Người ta bảo,
“kính già, già để tuổi cho”. Sau này con chỉ muốn được một phần phúc đức như cụ
thôi.
-Cái cô này khéo miệng
thật. Bà cụ cười, nét cười đen nhánh, hồn hậu.
-Thế dạo này cụ có khỏe
không? Mỗi bữa cụ ăn được hai lưng cơm không ạ?
-Gớm, ăn một lưng cơm là no
lắm rồi, không cố được. Đấy, năm ngoái quét cái sân một lèo là xong. Bây giờ có
tí tuổi rồi, quét cái sân cũng phải nghỉ đến mấy lần cô ạ.
Ôi chao, một trăm lẻ tư
tuổi, quét cái sân rộng hơn 200 mét vuông mà còn phàn nàn là “phải nghỉ đến mấy
lần” vì “có tí tuổi”, thì thế gian này có mấy người như cụ.
-Thế vào Sài Gòn rồi có bị
chúng nó hành không?
Cụ vẫn không quên tôi là
thành phần được đảng quan tâm đặc biệt.
-Vẫn thế cụ ạ, nhưng con
quen rồi.
-Tiên sư chúng nó, vẫn không để cho người ta yên à. Bà cụ chửi, giọng hiền khô.
Cách đây mấy tháng, chị gái
tôi sang chơi, cụ vẫn hỏi thăm:
-Cô Út nó ở trong đó có
khỏe không? Gớm, không hiểu sao tôi thương nó thế.
-À, con quên chưa báo cho
cụ vui. Vợ chồng con cái chúng nó đi Mỹ rồi cụ ạ. Chính phủ Mỹ bảo lãnh sang
đấy.
-Cô nói cái gì mà Mỹ Mỹ? Bà
cụ lãng tai, phải hỏi lại.
Chị gái tôi nói to hết cỡ,
cụ mới nghe ra.
-Ôi trời ơi thế à, thế là thoát cảnh địa ngục rồi con ơi. Mừng cho con quá. Nói xong, bà cụ lại rơm rớm nước mắt. Người già hay mau nước mắt. Nhưng cái chính là bà cụ Bổn thương tôi. Thương một đứa hàng xóm có số phận nổi trôi, nên lần nào nhắc đến, cụ cũng khóc.
Cụ Bổn mừng cho tôi thoát cảnh bách hại, kìm kẹp mà cụ gọi là “địa ngục”.Tôi mừng cho cụ sống một cuộc đời dài hơn bất cứ cuộc đời nào, với những trọn vẹn khổ đau, hạnh phúc của kiếp người. Và từ giã chốn trần gian trong bình an, thanh thản.
(*) chắt: Đời thứ 3 của mình, con của cháu nội- ngoại.
Ngày 19/3/2024
No comments:
Post a Comment