PHÁ TAN RỪNG ĐỂ TÌM THẢO DƯỢC

HS: Không chỉ có nông sản, hải sản VN đang bị Trung Quốc vơ vét mà cả những loài thảo dược trong rừng cũng bị săn lùng để bán cho Trung Quốc. Chúng tôi xin gửi quý thính giả bài phóng sự "Phá tan rừng để tìm thảo dược" để hiểu về, qua sự trình bày của chị Dian.

Không chỉ vơ vét nông - hải sản, trong thời gian qua giới lái buôn Trung Quốc còn gia tăng việc thu mua nhiều loại thảo dược ở Việt Nam, tạo ra cơn sốt khiến nhiều khu rừng tan hoang

Hàng loạt khu rừng từ Tây Nguyên cho đến Nghệ An trong thời gian qua không còn yên ả vì người dân đổ xô vào tìm kiếm các loại cây cỏ và dược liệu quý để bán sang Trung Hoa.
Trước đây người dân hai huyện Kon Plông và Tu Mơ Rông của tỉnh Kon Tum thường vào rừng tìm kiếm nấm chân voi hay linh chi nhiều năm khiến những khu rừng ở vùng Trường Sơn đông hầu như không còn hai loại dược liệu này. Nhưng bây giờ giới lái buôn Trung Quốc gia tăng vơ vét cây kim cương, còn gọi là lá nhung, lan gấm hay thạch tằm có công dụng chữa bệnh lao phổi, khô phổi, ho hen hay thần kinh suy nhược. Thế là dấy lên làn sóng đổ xô lên rừng đào bới loại cây này.
Cây kim cương thường mọc ở các khu rừng nguyên sinh trên núi Ngọc Linh hiểm trở, có nhiều rắn độc, và dễ bị lũ quét. Nhưng vì hám lợi, nhiều người vẫn liều lĩnh đánh đổi sinh mạng. Ông A Phong, một người dân ở xã Ngọc Lây thuộc huyện Tu Mơ Rông, đã đi tìm kiếm cây kim cương suốt 3 tháng qua, nói: “Mình không biết nó có công dụng gì nhưng thấy nhiều người tới tận làng hỏi mua nên cứ lên rừng tìm về bán. Trung bình mỗi ngày, mình tìm được gần 1 ký cây kim cương tươi, bán được từ 350 đến 450 ngàn đồng”.
Bà Nguyễn Thị Tâm, một người thu mua cây kim cương tại xã Ngọc Lây cho biết là rất nhiều người ở thành phố Kon Tum và tỉnh Quảng Nam đến hỏi mua loại thảo dược này: “Tôi không phải là dân buôn chuyên nghiệp nhưng thấy nhiều người hỏi mua quá nên gom của người dân trong vùng bán lại kiếm lời, mỗi ký lời gần 100 ngàn đồng. Các đầu nậu dặn dò là cứ để rễ dính bùn đất cũng được, lái buôn Trung Quốc mua tuốt, miễn là gom càng nhanh, nhiều thảo dược càng tốt”.
Trong khi cây kim cương vẫn đang bị tận diệt thì từ giữa năm 2011 đến nay, tại Tây nguyên lại rộ lên cơn sốt săn cây cốt toái. Cây này còn gọi là cây y bét, có khả năng chữa tê liệt, phong thấp, bong gân, giải độc, đau lưng, nhức mỏi. Việc săn lùng này khiến những cánh rừng xanh ngày càng "chảy máu”. Ông A Lời, ở xã Măng Cành, huyện Kon Plông, cho biết: “Loài cây này mọc trên vách đá hoặc cành cây cao. Khi gặp cây rừng lớn, không trèo lên được, người ta phải hạ cây xuống để lấy cốt toái”.
Và tại Nghệ An, ở trên quốc lộ 7, đoạn từ huyện Anh Sơn lên huyện Tương Dương, thời gian qua có rất nhiều địa điểm phơi và chế biến cây máu chó. Đây là loại cây có tác dụng cầm máu, khép vết thương hay chữa các bệnh đường ruột. Loại cây này được giới đầu nậu vơ vét để bán cho lái buôn Trung Quốc với giá 20 đến 35 ngàn đồng một ký.
Các điểm thu mua cây máu chó mọc lên như nấm ở nhiều thị trấn ở miền núi Nghệ An như Anh Sơn, Tương Dương, Con Cuông, Quế Phong... Các tay đầu nậu còn cho người vào tận các bản làng gom hàng. Điểm thu mua quy mô nhất tại Nghệ An là của bà Gấm tại thị trấn Con Cuông, mỗi ngày mua bán từ 15 đến 20 tấn cây máu chó.  
Cây máu chó mọc khắp nơi trong rừng Nghệ An nhưng chỉ các loại cây lớn, mọc tự nhiên trong rừng mới có giá trị. Ngoài việc thu mua cây máu chó, các loại thảo dược khác như hoằng đằng, quả bo bo, củ thiên niên kiện, hạt sa nhân… cũng được các đầu nậu tại Nghệ An thu mua để bán cho Trung Quốc. Việc người dân đổ xô tìm thảo dược khiến nhiều khu rừng quốc gia ở Nghệ An bị cày xới không thương tiếc.
Không ít người lên rừng tìm thảo dược đã bị rắn độc cắn hay nước lũ cuốn trôi. Vụ hai chị em Y Linh - Y Liang ở xã Măng Cành đi tìm thảo dược dọc sông Nước Lô bị lũ cuốn trôi cách đây không lâu vẫn không làm người ta chùn chân. Có lúc nhiều người dân Kon Tum bỏ bê ruộng nương và học sinh bỏ học để vào rừng tìm thảo dược.
Một trưởng tộc của làng Kon Kum, xã Măng Cành, cho biết: “Lũ trẻ làng này đi tìm thảo dược nhiều lắm. Lo lắng nhất là chúng ham tiền nên bỏ học”. Bà Y Buông thì rầu rĩ nói: “Bọn trẻ ào ạt vào rừng tìm cây y bét bán kiếm tiền. Không bao lâu nữa loại cây này sẽ hết. Không biết sau này mình nhức cái chân, đau cái bụng thì kiếm cây y bét ở đâu mà chữa trị?".
Không ai phủ nhận là việc đi tìm thảo dược dễ kiếm tiền hơn là làm nương rẫy. Chị May, một cư dân ở xã Chi Khê, huyện Con Cuông, giải thích: “Ở nhà làm nương không đủ ăn, gần đây thấy nhiều người rủ nhau vào rừng chặt cây máu chó, tìm hạt sa nhân về bán kiếm được rất nhiều tiền nên mình cũng đi theo. Mỗi ngày vào rừng kiếm được cả trăm ngàn đồng, vừa khỏe lại vừa không sợ bị kiểm lâm bắt như đi khai thác gỗ lậu”.
Việc người dân đổ xô tìm kiếm thảo dược khiến nhiều cánh rừng bị phá hủy, một số loại cây dược liệu quý đang đối diện với nguy cơ bị biến mất hoàn toàn!