Vua Trần Nhân Tông

Danh Nhân Nước Việt

Kính thưa quý thính giả,

Di chúc của vị Minh Quân viết cách đây hơn 700 năm, mãi đến nay vẫn còn giá trị. Con dân nước Việt luôn quan tâm và cố gắng thực hiện di chúc của ngài: “Một tấc đất của tiền nhân để lại cũng không được để lọt vào tay kẻ khác”. Ngài đã nhiều lần chiến thắng quân Nguyên – Mông, dựng lại ngọn cờ tự chủ cho dân tộc. Tên tuổi của ngài là niềm tự hào của con dân nước Việt.

Trong tiết mục “Danh nhân nước Việt” tuần này, chúng tôi xin gửi đến quý thính giả bài “Vua Trần Nhân Tông” của Việt Thái qua giọng đọc của Minh Nguyệt để chấm dứt chương trình phát thanh tối hôm nay.

“Cối Kê cựu sự quân tu ký,

Hoan diễn do tồn thập vạn binh”.

Tạm dịch:

“Cối Kê chuyện cũ ngươi nên nhớ,

Hoan Diễn đang còn chục vạn quân”.

Hai câu thơ này do vua Trần Nhân Tông khắc lên chiến thuyền và hai câu thơ sau đây do Ngài viết khi ăn mừng chiến thắng quân Nguyên - Mông lần thứ 3 đã đi vào lịch sử dân tộc.

“Xã tắc lưỡng hồi lao thạch mã,

Sơn hà thiên cổ điện Kim lâu”.

Nghĩa là:

“Xã tắc hai lần lao ngựa đá,

Non sông ngàn thuở vững ngai vàng”.

Tên húy của vua Trần Nhân Tông là Trần Khâm, sinh ngày 7/12/1258. Ngài là con trưởng của vua Trần Thánh Tông và Nguyên thánh Thiên cảm Hoàng hậu.

Ngài được lập làm Thái Tử năm 16 tuổi, đến năm 21 tuổi lên ngôi hoàng đế. Ngài là vị vua thứ 3 của nhà Trần trị vì 15 năm.

Để chuẩn bị cho cuộc chiến chống quân xâm lược, nhà Trần tiến hành xét duyệt sổ đinh, chuẩn bị lương thảo và phong cho Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn làm Quốc công tiết chế, thống lãnh toàn quân, chọn các tướng tài chỉ huy các đơn vị chiến đấu.

Khi ấy, Trần Quang Khải có hiềm khích với Hưng Đạo Vương, nhưng 2 người dẹp bỏ thù riêng cùng bàn kế sách đánh đuổi giặc Nguyên - Mông, nên tinh thần tướng sĩ nhà Trần lên cao. Nhờ vậy, các đợt tiến công của quân Nguyên - Mông vào năm 1285 và năm 1287 đều bị đập tan, nhiều tướng lãnh của quân Nguyên - Mông như Ô Mã Nhi, Lý Hằng đều bị quân nhà Trần giết chết tại mặt trận.

Năm 1299, Ngài xuất gia tu hành ở cung Vũ Lâm (Ninh Bình), đến Yên Tử lập Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử, lấy đạo hiệu là Điếu Ngư Giác Hoàng. Ngài băng hà vào ngày 16/12/1308 tại am Ngọa Vân núi Yên Tử, được an táng ở Đức Lăng (nay thuộc tỉnh Thái Bình). Về sau, vua Trần Minh Tông dâng thụy hiệu cho Ngài là Pháp Thiên Sùng Đạo Thánh Văn Thần Võ, Nguyên Minh Duệ Hiếu Hoàng Đế.

Ngài để lại nhiều tác phẩm, trong đó có Trần Nhân Tông thi tập, Đại hương Hải ấn thi tập, Tăng già Toái sự, Thạch thất Mỵ ngữ. Riêng bộ Trung hưng Thực lục do ngài sai văn thần biên soạn. Hiện nay chỉ còn 31 bài thơ và trong cuốn sách Thiền tông Bản hạnh có 2 bài văn Nôm biền ngẫu ghi tên Ngài là tác giả.

*****

Vua Trần Nhân Tông là vị hoàng đế có học vấn uyên thâm, Ngài là một triết gia, đồng thời cũng là một thi sĩ. Ngài được xem là một trong những vị vua anh minh nhất trong sử Việt. Ngài lập ra Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử và trở thành vị Tổ thứ nhất.

Ngay sau khi dẹp yên giặc Nguyên - Mông, Ngài cho giảm thuế và phát chẩn cứu dân nghèo. Hơn thế nữa, Ngài còn tích cực trong việc khôi phục các công trình văn hóa bị quân giặc hủy hoại, nhờ vậy nước Đại Việt được hưng thịnh hơn xưa.

Trong Đại Việt Sử Ký toàn thư, sử gia thời Hậu Lê nhận định về Ngài như sau: “Trần Nhân Tông là vị vua nhân từ hòa nhã, được lòng dân, sự nghiệp trung hưng sáng ngời, đích thật là bậc vua hiền của nhà Trần”.

Phiên bản di chúc của Ngài thường thấy ở các di tích đền chùa. Càng đọc, càng thấm thía lời dạy của bậc thánh nhân hết lòng vì quốc gia dân tộc. Ngài để lại lời nhắn nhủ như một di chúc cho muôn đời sau rằng: “… Không thôn tính được nước ta, thì họ gặm nhấm đất đai, lâu dần họ sẽ biến giang sơn của ta từ tổ đại bàng thành tổ chim chích. Vì vậy, các người phải nhớ lời ta dặn “Một tấc đất của tiền nhân để lại, cũng không được để lọt vào tay kẻ khác”.

Để tưởng nhớ đến người anh hùng dân tộc đã góp công lớn trong cuộc chiến chống giặc Nguyên - Mông xâm lược, bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ và độc lập của nước nhà, người dân đã tạc tượng và lập đền thờ Ngài ở nhiều nơi. Một trong những pho tượng lớn nhất Việt Nam được đúc bằng đồng, cân nặng 138 tấn, cao 15 thước đặt trên đỉnh núi Yên Tử tại Quảng Ninh (ở độ cao trên 900 thước).

Lịch sử là những bài học đầy xương máu mà con cháu về sau phải “khắc cốt ghi tâm”, để nhớ ơn Quốc Tổ và các bậc Tiền Nhân, những người đã dầy công dựng nước và giữ nước trong mấy ngàn năm qua. Và cũng để thế hệ tiếp nối đừng bao giờ quên “tội đồ của dân tộc”, những kẻ “giá áo túi cơm” vì tư lợi đã nhẫn tâm dâng hiến mảnh “giang sơn gấm vóc” cho giặc phương Bắc như Trần Ích Tắc, Lê Chiêu Thống .v.v. Và gần đây là Tập đoàn Cộng Sản Việt Nam đã và đang bán nước cho bọn Tàu Cộng với chiêu bài "16 chữ vàng" và "4 tốt", mà thực chất chỉ là chủ trương "mãi quốc cầu vinh".