Xuất hành và xông đất ngày đầu năm

Bàn Ngang Tán Dọc

Sự kiện: Ở nước ta có tục lệ xuất hành và xông đất hay đạp đất ngày đầu năm.....Quí thinh giả đã xuất hành hướng nào đề năm mới được thành công?

Kịch Bản

MN- Chào anh HS và anh BC. Hôm nay là ngày Mồng Ba Tết, theo đúng phong tục của VN ta: “Mồng một tết cha, mồng hai tết chú, mồng ba ta đi tết thầy”. MN muốn hỏi xem hai anh đã xuất hành chưa và đi về hướng nào vậy?

HS- Gớm, MN đã sống ở nước ngoài mấy chục năm mà vẫn giữ được những tập tục của tổ tiên, thật là đáng quí. HS xin bái phục. HS thì quên bẵng đi, chẳng còn nhớ ngày nào là Tết nữa. Bạn rủ đi nhậu, thế là kéo nhau đi, đường xưa lối cũ chỉ có một lối từ nhà ra đến xa lộ, có muốn chọn hướng cũng chẳng được. Ừ mà tục lệ xuất hành của cha ông mình có ý nghĩa thế nào, thú thật HS cũng chẳng hiểu rõ nữa.

BC- Chào MN và anh HS. Chúc hai bạn năm mới được mọi điều tốt lành như lòng mong ước. Theo BC thì việc xuất hành trong ngày Tết Nguyên Đán là một phong tục quan trọng của người Việt Nam, mang ý nghĩa tâm linh và mong cầu may mắn trong năm mới. Theo quan niệm truyền thống, ngày, giờ và hướng xuất hành có thể ảnh hưởng đến vận khí của cả năm.

NM- Cảm ơn anh BC. MN sinh sau đẻ muốn, cũng chỉ nghe các cụ giảng giải rồi ghi nhận thôi chứ chẳng có kinh nghiệm gì đâu. Theo MN thì ý nghĩa của việc xuất hành là để cầu may mắn và bình an: Xuất hành đầu năm được coi là hành động đầu tiên trong năm mới, ảnh hưởng đến tài lộc, sức khỏe và sự hanh thông của cả năm. Vì vậy  việc xuất hành cần hòa hợp với thiên thời, địa lợi: Người xưa tin rằng chọn đúng ngày, giờ và hướng xuất hành sẽ giúp mọi việc suôn sẻ, tránh xui xẻo. Rồi việc xuất hành cũng kết nối với thần linh: Một số người xuất hành để đi lễ chùa, nhà thờ. đền miếu cầu phúc, cầu tài, hoặc tìm một nơi có khí tốt để đón lộc nữa.

HS- Như vậy có nghĩa là tục lệ xuất hành đầu năm gồm việc chọn ngày, giờ tốt: Theo lịch âm, người ta thường dựa vào lịch vạn niên hoặc lời khuyên của các thầy phong thủy để chọn thời điểm tốt xuất hành. Rồi chọn hướng xuất hành: Mỗi năm có những hướng xuất hành được cho là tốt  là Hỷ Thần, Tài Thần, hoặc xấu làHạc Thần. Việc chọn đúng hướng có thể giúp gia chủ gặp may mắn cả năm.Rồi đến nơi linh thiêng hoặc gặp gỡ người có vận khí tốt: Người ta thường xuất hành đến chùa, đền để cầu phúc hoặc đến nhà người có phúc khí để nhận lộc. Có phải như thế không?

BC- Anh HS nói đúng đấy. Thông thường, có ba hướng chính được quan tâm khi xuất hành: một là Hướng Tài Thần: Tốt cho việc cầu tài lộc, làm ăn. Hai là Hướng Hỷ Thần: Tốt cho tình duyên, may mắn, niềm vui. Và ba là Hướng Hạc Thần: Thường tránh đi theo hướng này vì dễ gặp điều không may.

MN- Như thế việcxuất hành đầu năm là một nét đẹp văn hóa, thể hiện niềm tin và hy vọng của người Việt vào một năm mới tốt lành. Vì vậy ta thấy các hoạt động gắn với xuất hành như đi lễ nhà thờ, đền,chùa, cầu sức khỏe, công danh, tài lộc.Mở hàng đầu năm: Người kinh doanh thường kết hợp xuất hành với việc mở hàng để lấy lộc. Và cũng để du xuân: Đi chơi, thăm hỏi để tạo không khí vui vẻ, khởi đầu năm mới thuận lợi nữa. Nghe cũng có lý đấy chứ hai anh.

HS- Ngoài việc xuất hành ngày đầu năm, HS cũng còn nghe nói đến tập tục xông đất hay đạp đất nữa, không rõ MN và anh BC có biết về tập tục này không?

BC- Tục xông đất  ngày đầu năm còn gọi là đạp đất, haynhập trạch đầu năm, là một phong tục quan trọng trong ngày Tết Nguyên Đán của người Việt Nam. Theo quan niệm dân gian, người đầu tiên bước vào nhà sau thời khắc giao thừa sẽ ảnh hưởng đến vận khí, may mắn của gia chủ trong cả năm đấy anh chị ạ. Theo BC tìm hiều thì  ý nghĩa của tục xông đấtlàmang lại may mắn, tài lộc. Người xông đất có mệnh hợp với gia chủ, tính cách vui vẻ, công việc suôn sẻ sẽ giúp gia đình có một năm mới phát đạt, bình an. Rồi xua đuổi điều không may. Nếu người đầu tiên vào nhà có vận khí không tốt hoặc gặp điều không may trước đó, có thể bị xem là không phù hợp để xông đất. Và thứ ba là thể hiện mong muốn một khởi đầu tốt đẹp. Người Việt tin rằng "đầu xuôi thì đuôi lọt", nên việc chọn người xông đất rất quan trọng để bảođảm một năm thuận lợi đó.

MN- Vậy để MN nhớ lại xem hôm Mồng Một Tết, ai là người đến nhà MN trước tiên. Ý  chừng cũng khó nói quá, lỡ lại là người bạn thân thiết nhất thì phiền quá, phải không hai anh?

HS- Chắc chắn không phải là HS rồi, vì hôm ấy HS đi nhậu với bạn, nên MN có gặp xui thì đừng đổ thừa cho HS đó!

BC- Hôm ấy BC đóng cửa ngủ bù cho những ngày phải thức để thu thanh cho đài PT/DLSN, nên BC vào thạch thất để tịnh khẩu, nên MN cũng không có lý do gì để trách cứ BC nha. Nhưng MN đừng quên rằng chủ nhà thường chọn người để xông đất chứ không phải ai cũng xồng xộc bước vào nhà người ta đâu!

MN- MN cũng hiểu như thế, nên đâu có dám phiền đến hai anh chứ? Vì Người được chọn xông đất cần phảihợp tuổi, hợp mệnh với gia chủ, theo tử vi, ngũ hành để tránh xung khắc. Rồi người có tính cách vui vẻ, làm ăn phát đạt, gia đình hòa thuận để mang phúc khí vào nhà. Rồi người không có tang sự hoặc điều xui xẻo trong năm cũ, tránh mang vận rủi cho gia chủ. Và thường là người khỏe mạnh, nhanh nhẹn, lạc quan để mang năng lượng tích cực vào nhà mới được.

HS- Những tiêu chuẩn MN vừa nói thì chắc chắn HS có đủ, nhưng thôi chờ đển năm tới vậy, chứ năm nay đã qua mất rồi. Tiếc quá!

BC- Tập tục thì như thế, nhưng có gia chủ nhờ một người hợp tuổi đến xông đất hoặc để tự nhiên, ai bước vào nhà đầu tiên sẽ là người xông đất. Còn người xông đất thường đến với tâm trạng vui vẻ, đem lời chúc Tết may mắn.Có nơi, người xông đất còn mang theo quá cáp, bánh kẹo, hoặc cành lộc để tặng gia chủ.Thời gian xông đất thường là ngay sau giao thừa hoặc sáng mùng 1 Tết. đó mới là giờ tốt.

MN-  Theo các cụ kể lại thì có gia chủ lo lắng về vận hạn, nênchủ động mời người hợp tuổi đến xông đất thay vì để khách tự nhiên đến.Cũng có người kỹ tính còn chọn giờ đẹp để người xông đất bước vào nhà nữa.Nếu lỡ mà người xông đất không hợp tuổi bước vào nhà, gia chủ có thể hóa giải bằng cách đốt hương trầm, mở cửa cho khí lưu thông hoặc mời người khác xông đất lại.

HS- Tóm lại, theo những gì chúng ta vừa trao đổi, thì tục xông đất phản ánh quan niệm về phong thủy, may mắn trong văn hóa Việt Nam, thể hiện niềm tin vào một khởi đầu tốt đẹp. Tuy nhiên tin hay không là quyền của mỗi người. Đúng không?

Anh em chúng tôi kính chúc quí thinh giả mọi điều tốt đẹp nhất trong năm Kỷ Tỵ 2025 này.