XÓM "Ở NHỜ" BÊN SÔNG BÙNG

Ngày 03.03.2012     

Lời dẫn của HS: Lâu này người ta vẫn cứ ngỡ rằng hệ thống cai trị của đảng cộng sản VN là vô cùng chặt chẽ. Thế nhưng ở tỉnh Nghệ An lại có chuyện khôi hài là một cái thôn có tên là Tân Thủy trên giấy tờ nhưng lại không nằm trong sự cai quản của bất xã nào hay huyện nào. Chúng tôi xin gửi đến quý thính giả bài phóng sự dưới đây trên tờ báo Dân Trí, về một câu chuyện thật như đùa, qua sự trình bày của chị Dian.

Gọi là "xóm ở nhờ" vì 37 gia đình với 162 con người thuộc xóm 8, xã Diễn Nguyên, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An suốt mấy chục năm nay phải sống nhờ đất của các xã lân cận. Trong đó có hơn nửa số gia đình sống trên đất của một xã khác huyện.

Chưa bao giờ chúng tôi lại vất vả khi tìm về thôn Tân Thủy đến thế. Chính người trong xã cũng không biết đến cái xóm Tân Thủy là xóm nào, và chưa hề biết xã mình có tên xóm như vậy nên mọi sự trợ giúp của người đi đường đã làm chúng tôi lặn lội cả giờ đồng hồ.

Men theo đê sông Bùng, chúng tôi đến với xóm Tân Thủy, nay là xóm 8, xã Diễn Nguyên. Đến đây mới biết chỉ có 37 gia đình, với 162 người, nhưng sống trên một vùng đất ven sông rộng lớn. Trong 37 gia đình ấy thì có 27 gia đình sống trên đất xã Nhân Thành của huyện Yên Thành, 3 gia đình sống trên đất của xã Diễn Minh, 5 gia đình sống trên xã Diễn Bình, còn lại là sinh sống rải rác trên đất Diễn Nguyên.

Theo lời kể của những cư dân thì họ là người xã Diễn Nguyên và đã thành lập thôn từ cách đây 15 năm. Nhưng đối với người ngoài thì họ chỉ là những người dân vạn chài lên bờ trú tạm. Ông Nguyễn Đức Thành 54 tuổi, thôn trưởng thôn Tân Thủy, cho biết: "Chúng tôi đã lên bờ từ đời ông cố, đến giờ cũng không ai nhớ nổi năm nào. Chỉ biết rằng ngày xưa người dân xóm tôi làm nghề chài lưới, thấy mô đất cao nên lên bờ dựng nhà sinh sống. Những năm gần đây, xóm Tân Thủy có tên trong danh sách của xã Diễn Nguyên với đơn vị hành chính là xóm 8, nhưng ra đường chúng tôi luôn bị xem là những người không thôn, không xóm và không thuộc xã nào".

Chính vì lý do sống rải rác trên một vùng đất rộng, lại biệt lập với các khu dân cư lân cận nên họ như những con thoi bị đẩy qua đẩy về và không được thừa nhận.

Ông Cao Xuân Mai, chủ tịch xã Diễn Nguyên cho biết: "Vì xóm Tân Thủy sống trên địa phận 4 xã của hai huyện Diễn Châu và Yên Thành, nên việc cai quản đất đai thì thuộc về huyện Yên Thành, còn về dân số và các vấn đề khác thì thuộc về huyện Diễn Châu. Để giúp người dân sinh hoạt, xã đã chia Tân Thủy thành xóm 8. Tuy nhiên trên thực tế xóm 8 vẫn chỉ ở mức độ cai quản của xã, nhưng ở huyện Diễn Châu thì chưa hề có tên trong danh sách". Ông Mai cho biết thêm là xã đã nhiều lần đề nghị lên huyện, tỉnh để thành lập thôn nhưng đến nay vẫn chưa có câu trả lời.

37 gia đình thuộc thôn Tân Thủy đều là bần cố nông. Họ đa số sống bằng nghề chài lưới, đánh bắt tôm cua trên sông Bùng để kiếm sống. Những năm gần đây, tôm cá cạn kiệt nên cuộc sống của những người dân nơi đây vốn đã khó khăn lại thêm khó khăn. Tuy nằm trong danh sách hành chính của xã Diễn Nguyên nhưng đất sản xuất cũng chỉ cấp cho vài gia đình. Theo ông trưởng thôn Thành thì chỉ có 10 gia đình được cấp đất sản xuất. Gia đình có nhiều đất nhất cũng chỉ là 3 sào ruộng nên quanh năm khốn khổ không đủ ăn. Để có cái ăn cái mặc, họ phải chạy vạy ngược xuôi, người thì đi đánh cá, người đi làm phu hồ.

Những gia đình không được cấp đât sản xuất thì chấp nhận đói khổ hoặc đi thuê đất để canh tác. Ông Nguyễn Đức Tưởng là người dân thôn Tân Thủy, nhưng sống trên đất xã Diễn Minh, cho biết: "Nghe xã cấp đất sản xuất nhưng chúng tôi chưa bao giờ được nhận. Đất trồng lúa hiện tại chúng tôi đang làm là đất của xã Diễn Minh cho mượn. Bây giờ nếu họ lấy lại thì không biết sống sao đây!?". Và 27 gia đình sống trên đất Yên Thành thì phải xin đất nông nghiệp xã Nhân Thành để trồng trọt.

Sống nhờ trên đất của các xã lân cận nên việc được cấp quyền sử dụng đất đối với người dân nơi đây chưa bao giờ có. Anh Nguyễn Văn Y, một người định cư ở xã Nhân Thành, cho hay: "Từ đời ông, đời cố tôi tới giờ chỉ biết làm nhà để ở, còn về sổ đỏ thì chưa bao giờ có. Nếu xã Nhân Thành lấy lại đất thì chúng tôi cũng chẳng biết đi đâu. Người có tiền thì mua đất, còn như mình làm chưa đủ ăn lấy đâu ra tiền để mua!".

Không chỉ có vấn đề đất đai không thôi, các gia đình này còn chịu thiệt thòi về nhiều thứ khác. Để có điện họ phải gom tiền mua dây để nối điện từ các xã lân cận. Và gần như họ không được tham gia vào các sinh hoạt xã hội. Chị Nguyễn Thị Tình tâm sự: "Có nhiều lúc con đi học, nhà trường cần phiếu sinh hoạt đoàn ở địa phương, nhưng vì ở thôn chưa bao giờ có sinh hoạt này nên không biết phải làm sao".

Không chịu được cảnh khổ sở, thiệt thòi, nhiều gia đình đã bỏ làng, bỏ xóm đi xa lập nghiệp. Cứ theo lời ông trưởng thôn Nguyễn Đức Thành thì trước đây xóm Tân Thủy có hơn 100 gia đình, nhưng bây giờ chỉ còn lại 37 gia đình sống cầm cự trong đói khổ.

Báo Dân Trí