CÔNG TRÌNH TIỀN TỶ BỎ HOANG Ở XÃ NGHÈO

Ngày 23.03.2012    

Lời dẫn: Quốc nạn tham nhũng và rút ruột công trình đã khiến các công trình xây dựng của VN có phẩm chất rất tồi tệ, gây biết bao lãng phí cho công quỹ và nguồn vốn tài trợ từ thế giới. Tệ hơn thế nữa, do khả năng điều hành yếu kém của giới quan chức VN chỉ biết chạy dự án để kiếm tiền bỏ túi, hàng loạt cơ sở hạ tầng xây xong thì lại bỏ hoang. Chúng tôi xin gửi đến quý thính giả một ví dụ dưới đây về hai công trình ở một xã nghèo thuộc tỉnh Quảng Nam, qua sự trình bày của chị Dian

Mặc dù là một xã nghèo nhưng Bình Định Bắc lại có đến hai công trình dân sinh bạc tỷ đang bị hoang hóa. Người dân đã nhiều lần than phiền với quan chức xã về sự lãng phí này nhưng không có biến chuyển. Đó là một ngôi chợ và một nhà máy cung cấp nước sạch.

Tọa lạc ngay trung tâm xã Bình Định Bắc huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam, và nằm ở mặt tiền của đường quốc lộ 14E, khu chợ rộng hơn một ngàn thước vuông, có phí tổn xây dựng khoảng 1 tỉ đồng được khánh thành từ năm 2009, nhưng chỉ được hoạt động vài ngày rồi bỏ mặc cho nắng mưa từ đó đến nay.

Chị Thanh, người ở gần khu chợ, cho biết là vào năm 2009, khi khánh thành xong thì người dân cũng vào đó buôn bán nhưng được vài ngày thì dọn ra nơi khác vì không có người vào mua. Chị kể: "Khi mới khánh thành thì một gia đình đứng bán thịt heo và một gia đình bán đồ ăn uống, nhưng chỉ sau thời gian ngắn không ai đến mua nên họ dọn đi nơi khác".

Theo giải thích của chị Thanh thì xã Bình Định Bắc này dân cư không nằm tập trung mà lại rải rác ở các thôn, nên việc xây chợ mà không có người vào mua bán cũng là điều dễ hiểu. Trước đây khi nghiên cứu để xây chợ, giới quan chức không hề chú ý đến điều này. Theo tìm hiểu của chúng tôi, ở xã Bình Định Bắc từ xưa đến nay không có khu chợ nào. Mọi mua bán đều lên xã Bình Trị, hay xuống xã Bình Quý, cách xã Bình Định Bắc 5 cây số. Do đó người dân mở sạp bán hàng hóa trên lề đường quốc lộ 14E, gây mất an toàn giao thông suốt nhiều năm qua. Nhiều người cho biết muốn vào chợ buôn bán nhưng không ai vào mua. Chợ ở đây chỉ đông vài tiếng vào buổi sáng, thời gian còn lại thì vắng hoe.

Chị Thanh cho biết: "Sức mua không có vì người dân chủ yếu là làm nông, và người nghèo thì ở rải rác trong các thôn vùng sâu vùng xa nên ngôi chợ phải bỏ phế từ mấy năm qua. Dù cần chỗ buôn bán nhưng người dân ở đây cũng không muốn vào". Hiện tại, ngôi chợ bề thế giữa một xã nghèo được người dân phơi sắn phơi củi hay thả trâu bò vào nghỉ trưa.

Thế nhưng ngoài ngôi chợ tiền tỷ phơi nắng mưa, xã Bình Định Bắc này còn có một công trình nữa, cũng có phí tổn xây dựng lên đến bạc tỷ để phục vụ người dân, nhưng đã bị bỏ hoang vài năm nay.

Đó là công trình nước sạch tại thôn Bình An của xã. Công trình được đầu tư hơn 1 tỷ đồng và hoàn thành từ tháng 4 năm 2010 để cung cấp nước cho 500 gia đình ở các thôn Đồng Dương, Bình An, Xuân Thới Đông. Nhưng nước sạch chỉ đến tay người dân một thời gian ngắn rồi sau đó trạm cũng đóng cửa.

Ông Lê Búa 76 tuổi, một cư dân thôn Bình An, phẫn nộ vì tiền bạc thì đã đóng, đường ống và đồng hồ được gắn đặt nhưng chỉ được vài tháng rồi ngưng. Ông cho biết là mùa nắng hầu hết các giếng đều cạn khô, người dân phải đi gánh nước ở sông Ly Ly cách đó hơn một cây số, mang về lọc lại mới uống được. Đến mùa mưa thì nước giếng bị nhiễm phèn không thể uống được.

Sau khi trạm nước sạch bị đóng cửa, nhiều người dân đã báo lên xã nhưng từ đó đến nay vẫn không thấy ai đến thăm hỏi hay phục hồi hoạt động của trạm này. Anh Lê Văn Khôi bực tức nói: "Khi làm hệ thống nước này, chúng tôi đã đóng tiền đầy đủ để dẫn đường ống và đồng hồ đến tận nhà. Bây giờ thì đường ống đã hư hỏng, nếu có nước thì phải thay đường ống khác, chứ không thể sử dụng được".

Theo tìm hiểu của chúng tôi, hệ thống nước sạch này do xã quản trị, sau khi cấp nước được vài tháng thì ngưng hẳn vì tiền thu của dân hằng tháng không đủ trả tiền điện và các chi phí khác. Lý do là vì đường ống chính dẫn đến các thôn bị trâu bò dẫm bể nhiều đoạn nhưng không sửa chữa, dẫn đến lượng nước hao hụt quá lớn. Sau đó xã đã tạm ngưng bơm nước và thông báo là có ai đủ năng lực thì đứng ra vận hành trạm này, nhưng chẳng ai dám nhận.

Chúng tôi tìm gặp chủ tịch xã Bình Định Bắc, ông Trà Tấn Túc, để hỏi về hai công trình bỏ hoang này thì ông Túc kiên quyết từ chối và bảo chúng tôi nên đến gặp ông kế toán của xã.

Cần nói thêm là tiền xây chợ Bình Định Bắc là do một tổ chức thiện nguyện của Đức tài trợ, trong khi công trình nước sạch ở thôn Bình An thì được tổ chức Đông Tây Hội Ngộ tài trợ với số tiền là 1 tỷ 100 triệu đồng.