Những trở lực lớn của kinh tế tư nhân ở Việt Nam.

Quan Điểm

Ngày 4 tháng 5, 2025 đảng CSVN đã đưa ra Nghị Quyết số 68 về phát triển kinh tế tư nhân, nội dung cho thấy VN sẽ không còn là một quốc gia theo chủ nghĩa cs độc tài nữa. Nhưng những lời hứa hẹn ấy có thành hiện thực hay không, mời quí thinh giả theo dõi bài Quan Điềm của LLCQ sẽ do Hải Nguyên trình bầy sau đây.

Thưa quí thinh giả,

            Ngày 4 tháng 5 ,năm 2025 vừa qua, TBT đại diện Ban Chấp Hành Trung Ương đảng csVN ký nghị quyết Số 68-NQ/TW về Phát Triển kinh tế tư nhận. Phần mở đầu có nội dung như sau: (Xin trích nguyên văn): “Sau gần 40 năm đổi mới, kinh tế tư nhân nước ta đã từng bước phát triển cả về số lượng và chất lượng, trở thành một trong những động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Khu vực kinh tế tư nhân hiện có khoảng hơn 940 nghìn doanh nghiệp và hơn 5 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động, đóng góp khoảng 50% GDP, hơn 30% tổng thu ngân sách nhà nước và sử dụng khoảng 82% tổng số lao động vào tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm, là lực lượng quan trọng thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất lao động, gia tăng năng lực cạnh tranh quốc gia, góp phần xoá đói, giảm nghèo, ổn định đời sống xã hội. Nhiều doanh nghiệp tư nhân đã phát triển lớn mạnh, khẳng định thương hiệu và vươn ra thị trường khu vực, thế giới.”(hết trích)

            Qua mấy dòng mở đầu trên, cũng như toàn văn bản Nghị Quyết dài trên 8,600 chữ, chắc chắn nhiều người rất phấn khởi, với hy vọng rằng người dân sẽ có cơ hội phát huy tài năng để phát triển kinh tế, làm cho dân giầu nước mạnh. Nhưng nhìn sâu sào thực tế và bối cảnh chính trị của Việt Nam sau 50 năm, gọi là thống nhất đất nước dưới sự cai trị độc tài của đảng CSVN, với những ràng buộc bởi luật lệ chồng chéo; những sắc lệnh, nghị định, chỉ thị giăng mắc bủa vây tứ bề. Với những cách thức áp dụng và thi hành luật lệ của quan chức nhà nước, kiểu “tao là luật – luật là tao” vẫn diễn ra hàng ngày trên khắp đất nước, khiến chúng ta hoài nghi và không vội lạc quan như những gì mà Nghị Quyết vẽ ra nữa.

            Cụ thể, chúng tôi muốn nêu ra một số trở ngại lớn đã có từ lâu, nay vẫn đang tác động mạnh, khiến cho các doanh nghiệp tư nhân không thể phát triển và tồn tại được:

1.      Hệ thống pháp lý và thủ tục hành chính phức tạp, thiếu nhất quán. Luật chồng chéo, khó tiên liệu.Nhiều quy định mâu thuẫn giữa các luật, nghị định, thông tư. Theo cuộc khảo cứu của VCCI PCI 2023: Có đến 59% doanh nghiệp tư nhân cho rằng thủ tục hành chính là rào cản lớn nhất họ phải đối mặt.

2.      Giấy phép và các thủ tục cấp phép, thanh tra, kiểm tra còn nặng tính xin-cho.

3.      Thủ tục thuế, đất đai, xây dựng và môi trường mất thời gian và dễ phát sinh “chi phí ngoài luồng”.

4.      Khó tạo dựng nguồn vốn, vì các ngân hàng vẫn ưu tiên cho doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp lớn hoặc FDI vay vốn. Thống kê cho thấy doanh nghiệp tư nhân nhỏ và vừa chiếm 96% số doanh nghiệp nhưng chỉ tiếp cận được khoảng 25% tổng tín dụng ngân hàng. Chưa nói đến những điều kiện rất khắt khe, như tài sản bảo đảm, hồ sơ chứng minh năng lực tài chính…

5.      Không được tham dự vào sân chơi cạnh tranh công bằng. Các doanh nghiệp tư nhân khó cạnh tranh với doanh nghiệp nhà nước và FDI trong lĩnh vực nhiều ưu đãi hoặc khi đấu thầu công. Cụ thể là bất bình đẳng về chính sách ưu đãi đất đai, thuế, hoặc tiếp cận tài nguyên công. Theo báo cáo của World Bank 2023: Việt Nam đứng thứ 70/190 về "chỉ số thuận lợi kinh doanh" - chủ yếu do khu vực tư nhân gặp khó trong tiếp cận đất đai, giấy phép kinh doanh và giải quyết tranh chấp.

6.      Thiếu nguồn nhân lực có phẩm chất cao. Tình trạng thiếu lao động lành nghề và quản lý chuyên nghiệp, nhất là các ngành kỹ thuật cao, logistics, AI, tự động hóa. Việc đào tạo nghề và quản trị doanh nghiệp chưa theo kịp tốc độ phát triển thực tế của thị trường.

7.      Doanh nghiệp tư nhân ở Việt Nam phần nhiều nhỏ và rấtnhỏ; lại thiếu các quỹ đầu tư mạo hiểm.Hệ sinh thái khởi nghiệpvà hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân phát triển lớn mạnh, bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, tư vấn quản trị bài bản còn hạn chế.

8.      Sau cùng và cũng là trở ngại lớn nhất đối với doanh nghiệp và kinh tế tư nhân, đó chính là lực lượng công an nhân dân! Điều nay mới nghe thì có vẻ xa lạ và khó tin, nhưng đó là sự thật 100% ở VN. Tại sao thế?

Xin thưa công an Việt Nam là thanh gươm và là lá chắn bảo vệ chế độ. Công an đóng vai trò duy trì an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, đồng thời có nhiệm vụ quản lý nền kinh tế, đặc biệt là khu vực kinh tế tư nhân, bao gồm các doanh nghiệp nhỏ, vừa và các tiểu thương. Lực lượng công an, không chỉ ở trung ương mà đặc biệt ở các cấp địa phương, nơi tiếp xúc trực tiếp với doanh nghiệp, có lợi thế “nắm mọi quyền trong tay”. Theo Luật công an nhân dân, công an Việt Nam có quyền “thanh tra hành chính” đối với mọi tổ chức, trong đó có doanh nghiệp tư nhân. Pháp luật yêu cầu họ phải công bố quyết định thanh tra, nhưng trong nhiều trường hợp, công an có thể tự ý thanh tra doanh nghiệp mà không xuất trình quyết định gì cả.

Với thể chế độc tài công an trị ở VN hôm nay, việc duy trì lãnh đạo độc tôn và vĩnh viễn dành cho đảng csVN là ưu tiên số một, nên việc gỡ bỏ những trở ngại nêu trên là không tưởng. Vì vậy giấc mơ kinh tế tư nhân do Nghị Quyết 68 nêu trên chỉ là bánh vẽ, chỉ là mị dân mà thôi.

Cảm ơn quí thính giả đã theo dõi bài Quan Điểm của chúng tôi.