Nhạc sĩ Lam Phương

Danh Nhân Nước Việt

Thưa quý thính giả,

Một nhạc sĩ tài hoa sống bình dị, các tác phẩm của ông tiêu biểu cho dòng nhạc trử tình của nền tân nhạc Việt Nam từ cuối thập niên 1950 đến đầu thập niên 1990. Ông sáng tác hơn 215 ca khúc, trong đó có các nhạc phẩm như: Khúc ca ngày mùa, Chuyến đò vỹ tuyến, Bức tâm thư, Tình anh lính chiến, Chiều hành quân, Cỏ úa .v.v. mãi đến nay vẫn được giới mộ điệu ưa chuộng.

Trong chuyên mục Danh nhân nước Việt tuần này, chúng tôi xin gửi đến quý thính giả bài “Nhạc sĩ Lam Phương” của Việt Thái qua giọng đọc của Minh Nguyệt để chấm dứt chương trình phát thanh tối hôm nay.

Cầm tay súng tòng quân anh tươi cười.

Đó là lời nhạc trong ca khúc Bức tâm thư của nhạc sĩ Lam Phương do ca sĩ Hoàng Phương Linh trình bày.

*****

Nhạc sĩ Lam Phương tên thật là Lâm Đình Phùng, sinh ngày 20/3/1937 tại làng Vĩnh Thanh Vân, quận Châu Thành, tỉnh Rạch Giá. Xuất thân trong một gia đình nghèo, cha bỏ đi khi còn nhỏ, nên chung sống với mẹ và 5 người em.

-Năm 10 tuổi, ông lên Sài Gòn tá túc ở nhà bác ruột, may mắn được nhạc sĩ Hoàng Lang và Lê Thương chỉ dạy nhạc lý. Bút danh Lam Phương do ông lấy từ họ Lâm và tên Phùng với ý nghĩa “hướng về phương trời xanh hy vọng”.

-Năm 1952, ông viết ca khúc đầu tay mang tên Chiều thu ấy, và mượn tiền bè bạn in ra nhạc bản để bán kiếm tiền sinh sống. Sau đó, ông cho ra đời các nhạc phẩm: Kiếp Nghèo, Chuyến đò vỹ tuyến, Nhạc rừng khuya, Đoàn người lữ thứ, Nắng đẹp miền Nam .v.v

-Năm 1955, ông tung ra hàng loạt các ca khúc viết về quê hương, nổi tiếng nhất là Khúc ca ngày mùa, được hầu hết các trường học ở miền Nam chọn để dạy cho học sinh hát và ca múa.

-Năm 1958, ông nhập ngũ vào Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa. Sau mấy tháng quân trường, ông được trả về nhà. Không lâu sau, ông được lệnh tái ngũ, gia nhập vào đoàn Văn nghệ Bảo An. Khi đoàn này giải tán, ông qua ban Văn nghệ Hoa Tình Thương, và sau cùng ông phục vụ trong Biệt đoàn Văn nghệ Trung ương. Khoảng thời gian này, ông sáng tác nhiều ca khúc như: Bức tâm thư, Tình anh lính chiến, Chiều hành quân, Thành phố buồn, Tình bơ vơ, Duyên kiếp .v.v.

-Ngày 30/4/1975, ông và gia đình lên tàu Trường Xuân đi tỵ nạn cộng sản và được định cư tại Virginia, Hoa Kỳ. Thời gian sau, ông chuyển về Texas và sau cùng ông về cư trú tại California. Trong khoảng thời gian này, ông làm đủ thứ nghề để kiếm tiền lo cho vợ con. Khi ly dị với vợ là kịch sĩ Túy Hồng, ông rời Hoa Kỳ sang Pháp.

-Năm 1995, ông trở về Mỹ, lập gia đình với một phụ nữ khác.

-Năm 1999, ông bị tai biến mạch máu não và liệt nửa người. Nhưng sau vài năm, ông dần dần hồi phục.

-Tháng 8 năm 2016, ông cùng đoàn văn nghệ của Trung tâm Thúy Nga bay sang Singapore thực hiện chương trình Tình ca Lam Phương.

-Ngày 22/12/2020, do bệnh tim tái phát, ông từ trần tại Fountain Valley, California, hưởng thọ 83 tuổi.

Trung tâm Thúy Nga và Trung tâm Asia đã thực hiện nhiều chương trình văn nghệ vinh danh ông. Để tưởng nhớ ông, nhiều ca sĩ cũng đã thực hiện album chủ đề nhạc Lam Phương như: Hương Lan, Bạch Yến, Lưu Hồng, Họa Mi, Ý Lan, Hạ Vy, Ngọc Anh .v.v.

*****

Cuộc đời thăng trầm, đầy biến động của người nhạc sĩ tài hoa đã khép lại. Sự ra đi của Lam Phương là một mất mát lớn đối với nền tân nhạc Việt Nam, một nhạc sĩ nổi danh từ năm 17 tuổi với 2 sáng tác Chuyến đò vĩ tuyến và Kiếp nghèo.

Song song với việc sáng tác và trình diễn trong các ban nhạc quân đội, ông còn cộng tác với Trung tâm Quốc gia Điện ảnh, ông xuất hiện trong 2 bộ phim mang chủ đề vận động cải tiến xã hội là Chân trời mới, Niềm tin mới. Ngoài ra, ông phụ trách nhạc cho ban kịch Dân Nam, ông còn viết nhạc nền cho ban kịch Kim Cương và ban kịch Thẩm Thúy Hằng.

Sau thời gian đau khổ vì ly hôn, ông lập gia đình thêm lần nữa. Thời gian này,  ông viết nhiều tác phẩm vui tươi, điển hình là nhạc phẩm Ngày hạnh phúc. Bài hát được chọn làm nhạc hiệu cho “Chương trình Gia Binh” của Đài Phát thanh Quân Đội và được nhiều ca sĩ trình bày trong các tiệc cưới. Bài hát nổi tiếng với câu: Đêm về nghe con khóc, vui triền miên.

Khi ở Việt Nam, nhạc sĩ Lam Phương có tài sản lớn trong ngân hàng. Nhưng cũng như nhiều người khác, sáng ngày 30/4/75, ông cùng gia đình lên tàu Trường Xuân đi tỵ nạn với hai bàn tay trắng. Khi ở trên tàu, ông viết nhạc phẩm Con tàu định mệnh với câu "Khi đi thấy đường đã xa, bây giờ đường về xứ còn xa hơn ngàn lần".

Và khi hạnh phúc gia đình tan vỡ, ông đau xót viết tiếp hàng loạt ca khúc mà tựa đề chỉ có một chữ như: Điên, Tiếc, Mất. Trong bài Mất có câu hát buồn da diết "Sau phong ba trời thêm đen tối, lìa quê hương khi mới đổi đời". Và nổi tiếng nhất là bài Lầm và Say.

Nhạc sĩ Lam Phương được các đồng nghiệp nhận xét là người thật thà, sống đời bình dị, là 

nhạc sĩ dấn thân vì nghiệp nhạc. Tài năng thiên phú, cùng với những cống hiến lớn lao của ông đã giúp cho nền tân nhạc khởi sắc. Kính chào vĩnh biệt Lam Phương, một nhạc sĩ tài hoa của đất nước.