Cựu Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte bị bắt giữ theo lệnh của Tòa An Hình Sự Quốc Tế.

Bàn Ngang Tán Dọc

Sự Kiện:Cựu Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã bị bắt giữ tại Manila vào ngày 11 tháng 3 năm 2025 theo lệnh của Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) với cáo buộc tội ác chống lại loài người liên quan đến chiến dịch chống ma túy gây tranh cãi trong nhiệm kỳ của ông. Còn Hồ Chí Minh và đồng bọn đã giết mấy trăm ngàn người Việt Nam, có tòa án nào kết tội chúng không? 

Kịch Bản:

HS- Chào chị MN và anh BC. Cách đây vài ngày, có tin cựu tổng thống Phi Luật Tân là Rodrigo Duterte đã bị bắt theo lệnh của Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) với cáo buộc tội ác chống lại loài người liên quan đến chiến dịch chống ma túy gây tranh cãi trong nhiệm kỳ của ông ta. Anh chị có theo dõi tin này không?

MN- Chào anh HS và anh BC. Cảm ơn anh HS, MN cũng nghe thấy tin này, cũng định hỏi ý kiến hai anh về sự kiện ấy đấy. MN nhớ khi ông Duterte (đu tớctê) làm tổng thống Phi, ông này rất thân với Tàu Cộng, nên MN không thích lập trường của ông ấy.

BC- Chào anh HS và MN. Đúng như anh chị cho biết. Việc ông Duterte vừa bị bắt không liên quan đến lập trường thân TC đâu, mà vì trong thời gian cầm quyền ông đã mạnh tay, hay có thể lạm dụng quyền hạn để giết những kẻ buôn bán ma túy mà không đưa ra tòa án xét xử theo luật lệ bình thường. Theo các thông tin BC đọc thấy, có 5, 6 chục người bị giết oan, trong tổng số có thể lên đến hơn 10 ngàn người bị giết. Nhưng cái lạ là  tỷ lệ ủng hộ ông ta vẫn rất cao trong thời ông ta nắm quyền đấy.

HS- Đúng thế, nạn ma túy ở Phi cũng là thảm họa cho tương lai của dân chúng, cần phải chấm dứt. Nhân câu chuyện này, HS đề nghị chúng ta tìm hiểu một chút về Tòa Án Hình Sự Quốc Tế, tiếng Anh là International Criminal Court, gọi tắt là ICC. Anh chị có đồng ý không?

MN- Nên lắm chứ anh HS. Theo MN biết thì Tòa Án Hình Sự Quốc Tế (ICC) được thành lập vào ngày 1 tháng 7 năm 2002 khi Quy chế Rome (Rome Statute) chính thức có hiệu lực. Quy chế này được thông qua vào ngày 17 tháng 7 năm 1998 tại một hội nghị ngoại giao ở Rome, Ý, với sự tham gia của 120 quốc gia.Tòa án được thành lập bởi Liên Hiệp Quốc và các quốc gia thành viên thông qua Quy chế Rome. Tuy nhiên, ICC là một tổ chức độc lập với Liên Hiệp Quốc, mặc dù hai bên có thỏa thuận hợp tác.

BC- Còn về cơ cấu tổ chức thì ICC có bốn bộ phận chính:Một là Ban Thẩm Phán (The Judiciary): Gồm các thẩm phán chịu trách nhiệm xét xử. Hai là Phòng Công Tố Viên (Office of the Prosecutor - OTP) có nhiệm vụ điều tra và truy tố tội phạm. Ba là  Ban ThưKý (Registry): Quản lý hành chính và hỗ trợ hoạt động của tòa. Và bốn là  Ban Nạn Nhân và Nhân Chứng: Bảo vệ và hỗ trợ nạn nhân, nhân chứng trong các vụ án.ICC có 18 thẩm phán vàcác công tố viên được các quốc gia thành viên (State Parties) của Quy chế Rome bầu bằng bỏ phiếu chọn với nhiệm kỳ 9 năm và không thể tái cử.

HS- Về quyền hạn thì  ICC có quyền xét xử các tội phạm nghiêm trọng nhất đối với cộng đồng quốc tế, bao gồm:1.Tội ác chiến tranh (War Crimes) – Giết hại dân thường, tra tấn, tấn công nhân đạo.2.Tội ác chống lại loài người (Crimes Against Humanity) – Diệt chủng, nô lệ, cưỡng hiếp, tra tấn có hệ thống.3.Tội diệt chủng (Genocide) – Nhắm vào một nhóm sắc tộc, tôn giáo, quốc gia nhằm tiêu diệt họ.

4.Tội xâm lược (Crime of Aggression) – Một quốc gia tấn công quân sự vào một quốc gia khác một cách phi pháp. Và Tòa chỉ có quyền xét xử nếu:Tội ác được thực hiện trên lãnh thổ của một quốc gia thành viên ICC.Tội phạm là công dân của một quốc gia thành viên ICC.Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc chuyển vụ án đến ICC.

MN- Điều trớ trêu ở đây là một số quốc gia lớn như Mỹ, Trung Cộng, và  Nga không là thành viên của ICC, nên ICC gặp hạn chế trong việc thực thi quyền lực với các quốc gia này. Cụ thể là Putin đưa quân xâm lược Ukraine và phạm tội ác chống nhân loại nhưng chưa bắt được ông ta. Tuy nhiên từ khi thành lập vào năm 2002 đến nay, Tòa ICC đã ban hành khoảng 60 lệnh bắt giữ công khai, trong đó 20 cá nhân hiện đang bị tòa án giam giữ. Ban thư ký cho biết tòa đã xử 32 vụ, bắt giữ và đưa ra tòa 21 người, trong khi 31 nghi phạm vẫn còn tự do và 7 bị cáo đã qua đời trước khi xét xử. Tuyên án 11 bị cáo có tội và tuyên trắng án cho 4 bị cáo.

BC- Theo BC nhận xét thì ICC được thành lập, nhưng không hiệu quả, vì chỉ xử được các vụ tép riu ở những nước nhỏ, cho nên phải cải tổ từ thượng tầng, nghĩa là phải cải tổ cả cơ quan Liên Hiệp Quốc hiện nay mới đúng!

HS- HS hoàn toán đồng ý với anh BC. Trong Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc, nghe thì rất oai, nhưng trong ấy có 5 thành viên nòng cốt là Anh, Mỹ, Nga, Pháp và Tàu Cộng, mỗi anh này đều có quyền phủ quyết cho bất cứ một quyết nghị nào. Một lại có quyền trên 4 thì đó là phản dân chủ, là nghịch lý. Đúng không?

MN- Chính vì thế mà Liên Hiệp Quốc chẳng làm được chuyện gì ra hồn, chẳng ngăn chận được Nga xâm lăng Ukraine. Nay mai Tàu Cộng đem quân đánh chiếm Đài Loan hay Việt Nam, LHQ cũng bó tay. Vì có ra nghị quyết thì Tàu Cộng hay Nga cũng phủ quyết, thế là huề cả làng. Ngay cả cái Hội Đồng Nhân Quyền LHQ cũng vô dụng. VN là nước vi phạm nhân quyền nghiêm trọng mà vẫn được bầu vào hội đồng này đấy, nên chẳng còn gì để nói cả!

BC- Còn chứ MN. VN ta có câu “miệng kẻ sang có gang có thép” hay “lý của kẻ mạnh” là như thế đấy.  Rất tiếc là chúng ta không còn giờ để bàn thêm.....