Luật đất đai và hai lỗ hổng cần vá

Bình Luận

Muốn cải tổ luật đất đai và chống tham nhũng, không những đảng cần tu chính hiến pháp, tư hữu hóa đất đai, mà còn phải đẩy mạnh hệ thống thông tin về sở hữu đất đai và ban hành luật thuế tài sản.

Mời quý thính giả đài ĐLSN nghe phần Bình Luận của Luật sư Lê Quốc Quân, trích từ VOA Blog với tựa đề: “Luật đất đai và hai lỗ hổng cần vá” sẽ được Song Thập trình bày để kết thúc chương trình phát thanh tối hôm nay.

Lê Quốc Quân/ VOA Blog

Vào lúc nhân dân đang ồn ào đồn đoán về sức khoẻ của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng thì ông xuất hiện tại phiên khai mạc kỳ họp bất thường của Quốc hội.

Mặc dù không được khoẻ, nhiều chuyên gia cho rằng ông buộc phải xuất hiện vì tính chất quan trọng của việc thông qua Luật Đất đai và Luật các Tổ chức tín dụng.

Ông muốn đưa ra một thông điệp là Nghị quyết số 18-NQ/TW của Đảng về “Hoàn thiện chính sách pháp luật đất đai” phải được thực thi, đồng thời đập tan những nghi ngờ và đồn đoán về sức khoẻ của mình.

 

Chỉ cách đây gần 2 tháng, tại Kỳ họp thứ 6 vào tháng 11/2023, có đến 91,7% đại biểu Quốc Hội quyết định điều chỉnh chương trình họp và không thông qua Luật đất đai sửa đổi vì cho rằng còn “một số nội dung, chính sách lớn cần tiếp tục nghiên cứu để thiết kế phương án tối ưu”.

 

Thế nhưng chỉ sau hơn 1 tháng sau, Quốc hội đã họp lại bất thường để thực hiện “Nhiệm vụ lập pháp quan trọng nhất trong cả nhiệm kỳ” là thông qua Luật đất đai sửa đổi với tỷ lệ tán thành là 87,63%. Có 20 đại biểu không tán thành và 25 đại biểu không biểu quyết.

 

Nhưng dù đã “uốn éo” đủ các loại khái niệm, “phát minh” nhiều thuật ngữ pháp lý mới, nó vẫn không thể giải quyết được vấn đề nền tảng nhất là chế độ sở hữu. Đảng cộng sản phải chốt một việc quan trọng là: “Đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Nhà nước trao quyền sử dụng đất cho người sử dụng đất”.

Đây là nguyên tắc cơ bản của chế độ XHCN cần phải giữ mặc dù nó tạo ra hàng loạt mâu thuẫn về nội dung thực hiện cũng như kỹ thuật lập pháp.

 

Khi Luật được thông qua mà chưa đủ cụ thể và chi tiết thì các “chùm, chuỗi văn bản hướng dẫn” sẽ là mảnh đất màu mỡ cho tội phạm tham nhũng, lãng phí xuất hiện. Mỗi một nhóm sẽ có cách uốn éo kiểu “cây tre” để tạo những lợi thế nhất cho nhóm của mình.

 

Các nhà lập pháp hy vọng tạo niềm tin cho người dân và những nhà đầu tư tiếp tục bỏ vốn vào BĐS là ngành đang chiếm vị trí quan trọng nhất trong toàn bộ nền kinh tế nhưng 2 năm qua đang rơi vào tình trạng đóng băng.

 

Tờ Đầu tư tài chính cho biết, “Theo nghiên cứu của Hiệp hội BĐS Việt nam, thì BĐS đóng góp trực tiếp khoảng 15% vào tỷ trọng GDP của quốc gia, cùng với sức lan toả tới 40 ngành nghề chủ chốt”.

Trang CafeF dẫn nguồn từ Ngân hàng NN cho biết Tiền vẫn ồ ạt chảy vào kinh doanh BĐS. Hơn 28% tổng quy mô tín dụng tăng thêm trong 8 tháng đầu năm 2023 được đóng góp bởi lĩnh vực kinh doanh bất động sản. Hay nói đơn giản, cứ 100 đồng tín dụng tăng thêm trong 8 tháng đầu năm thì có 28 đồng chảy vào hoạt động kinh doanh BĐS.

 

Tuy vậy, nếu chỉ nhìn vào Bất động sản để tạo nên một “xung lực” kiểu dạng đầu tàu kéo các ngành kinh tế khác đi lên thì rất nguy hiểm vì khi nó đi xuống như hiện tại, sẽ ghìm toàn bộ các ngành khác lại.

 

Lịch sử đã cho thấy tất cả các quốc gia vượt qua được bẫy thu nhập trung bình đều dựa vào phát triển công nghiệp, xây dựng được một đội ngũ doanh nghiệp lớn mạnh để tạo ra hàng hoá, của cải vật chất cho toàn xã hội và phát triển lên tầm quốc tế chứ không phải là Bất động sản.

Chủ tịch quốc hội Vương Đình Huệ đã từng phát biểu rằng: “Đất đai là một trong những lĩnh vực có nguy cơ tham nhũng cao và nghiêm trọng nhất”.

 

Mới đây tổng thanh tra chính phủ ký quyết định Số 763/QĐ-TTg về việc xác minh tài sản, lựa chọn ngẫu nhiên 56 cá nhân ở các cấp trưởng phòng, cục trưởng vụ trưởng và tương đương để xem “Quyền sử dụng đất, nhà ở, công trình xây dựng và tài sản khác…có giá trị từ 50 triệu đồng trở lên” có khác với việc kê khai trước đó hay không?

 

Điều này có thể rất dễ giải quyết nếu như Đảng quyết tâm bịt hai lỗ hổng cực lớn là đẩy mạnh xây dựng Hệ thống Thông tin Quốc gia về Đất đai và thông qua Luật thuế tài sản.

 

Hệ thống Thông tin quốc gia về đất đai thì đã có từ trong Luật đất đai năm 2013 nhưng chưa được phát triển và Luật thuế tài sản thì đã được Bộ Tài Chính đã đưa ra dự thảo từ năm 2008 nhưng không thể trình ra Quốc hội vì các “ý kiến trái chiều”.

 

Nhiều người cho rằng vì hầu hết đất đai và nhà cửa đầu cơ hiện tại là của quan chức cho nên hai công cụ mang lại tính minh bạch này chưa được ưu tiên phát triển, tạo nên hai lỗ hổng rất lớn trong việc thực thi đồng bộ chính sách đất đai và chống tham nhũng.

 

Nếu như hệ thống thông tin quốc gia về đất đai được vận hành liên thông giữa các cơ quan nhà nước, và công khai tại một số website cho người dân tìm hiểu, quản lý, thì chắc chắn sẽ làm rõ được chủ của từng mảnh đất tại từng địa chỉ cụ thể, và tất cả tài sản của quan chức sẽ “hiện lên màn hình”.

Do đó, để có thể tạo được chuyển biến trong công cuộc “đốt lò”, phòng chống tham nhũng thì phải kiên quyết triển khai ngay Chương VII, từ Điều 163 đến Điều 167 để phát triển hệ thống thông tin đất đai, minh bạch hoá, chia sẻ rộng rãi cho dân chúng biết. Đồng thời, khẩn trương ban hành luật Thuế Tài sản.

Nếu không, việc thông qua Luật Đất đai lần này vẫn chỉ là một cuộc đổi chác, tạo ra một chốn làm ăn tù mù của tất cả các nhóm lợi ích, nơi “Quần ngư tranh thực” giữa các bên “xây và chống” mà không tạo ra được một động lực cơ bản nào cho nền kinh tế quốc dân./.