Hàng năm cứ đến mùa mưa là người dân ở Hà Nội, Sài Gòn và nhiều thành phố khốn khổ vì ngập lụt. Vậy nguyên do từ đâu và có giải pháp khuất phục được không?
Mời quí thính giả theo dõi bài Quan Điểm của LLCQ, sẽ được Hải Nguyên trình bày sau đây
Thưa quí thính giả,
Cứ mỗi khi mùa mưa trở lại, người dân Hà Nội, Sài Gòn và nhiều tỉnh thành khác lại thấp thỏm nỗi lo ngập lụt. Những cơn mưa dồn dập chỉ trong vài tiếng đồng hồ có thể biến phố phường thành sông, khiến xe cộ chết máy, giao thông tê liệt, nhà cửa ngập sâu. “Cứ mưa là ngập” dường như đã trở thành một điệp khúc quen thuộc, phản ánh thực trạng hạ tầng đô thị yếu kém và sự phát triển thiếu bền vững trong nhiều năm qua.
Tại thủ đô Hà Nội, chỉ cần một trận mưa lớn kéo dài hơn một giờ, hàng loạt tuyến đường như Nguyễn Khuyến, Tôn Thất Tùng, Thái Hà, Trường Chinh… đều chìm trong biển nước. Hệ thống cống thoát nước quá tải, nhiều khu dân cư nằm trong vùng trũng bị cô lập, sinh hoạt của hàng vạn hộ dân bị đảo lộn. Không ít người dân phải “bơi” xe máy trong nước, hoặc chờ hàng giờ để nước rút.
Tình cảnh ở thành phố Sài Gòn cũng không khá hơn. Nhiều quận nội thành như Bình Thạnh, Tân Bình, Gò Vấp, Thủ Đức, và thậm chí cả trung tâm Quận 1, đều bị ngập nặng mỗi khi có mưa lớn hoặc triều cường dâng. Sài Gòn vốn được mệnh danh là “hòn ngọc Viễn Đông”, nay mỗi mùa mưa lại oằn mình trong cảnh “đô thị hóa không kịp hạ tầng”. Đáng nói, dù thành phố đã đầu tư hàng chục nghìn tỷ đồng cho các dự án chống ngập, kết quả vẫn chẳng thấy đâu!
Ở miền Trung, từ Đà Nẵng đến Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, mưa lớn thường xuyên đi kèm bão lũ. Địa hình hẹp, dốc và bị bê tông hóa nhanh khiến nước không kịp thấm, chảy cuồn cuộn xuống hạ lưu, gây ngập nặng, xói mòn và sạt lở. Ở vùng đồng bằng sông Cửu Long, nước ngập còn gắn với triều cường và biến đổi khí hậu, khiến nhiều khu dân cư thấp ở Cần Thơ, Vĩnh Long, Long An, Tiền Giang… rơi vào cảnh ngập quanh năm.
Nguyên nhân từ đâu? Ngập nước không chỉ do mưa lớn. Đó là hệ quả tích tụ của nhiều yếu tố, trong đó có những sai lầm kéo dài trong quy hoạch đô thị:
- Thứ nhất, hệ thống thoát nước đô thị quá cũ kỹ và chắp vá. Nhiều ống cống ở Hà Nội và Sài Gòn được xây dựng từ thời Pháp, chỉ đủ phục vụ cho dân số vài trăm nghìn người. Nay, dân số tăng gấp hàng chục lần, nhưng hệ thống thoát nước không được mở rộng tương ứng.
- Thứ hai, đô thị hóa ồ ạt, bê tông hóa mặt đất làm mất khả năng thấm nước tự nhiên. Những vùng trũng, ao hồ, kênh rạch - vốn là “lá phổi điều hòa” và nơi chứa nước mưa - bị san lấp để làm nhà ở, khu công nghiệp, trung tâm thương mại. Khi mưa lớn, nước không còn chỗ thấm hay thoát, chỉ còn cách tràn lên mặt đường.
- Thứ ba, triều cường và biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng. Mực nước biển dâng khiến nhiều khu vực thấp ở Miển Nam VN bị ngập ngay cả khi chưa có mưa. Cùng lúc, lượng mưa lớn trong thời gian ngắn tăng nhanh do khí hậu biến đổi.
- Cuối cùng, sự phối hợp quản lý đô thị yếu kém đã góp phần làm trầm trọng thêm tình hình. Nhiều dự án chống ngập chậm tiến độ, hoặc khi hoàn thành lại thiếu đồng bộ với các hệ thống cũ. Có những nơi cống mới bị bít đầu nối vì quy hoạch giao thông hoặc nhà dân xây lấn chiếm. Tất cả tạo nên một mạng lưới thoát nước rối rắm, chắp vá và kém hiệu quả.
Vậy ai phải gánh chịu sự thiệt hại đây? Ngập lụt đô thị không chỉ gây bất tiện mà còn kéo theo nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Giao thông tê liệt làm thiệt hại kinh tế hàng trăm tỷ đồng mỗi năm. Các cửa hàng, cơ sở sản xuất bị hư hại, hàng hóa bị ướt, máy móc hỏng. Người dân phải sống trong cảnh ẩm thấp, mất vệ sinh, nguy cơ bệnh tật tăng cao, đặc biệt là các bệnh về da, sốt xuất huyết, tiêu chảy...v.v
Rồi hạ tầng kỹ thuật - từ điện, viễn thông đến giao thông - đều chịu ảnh hưởng. Cây đổ, hố ga mất nắp, nước ngập dây điện bị đứt gây nguy hiểm cho người đi đường. Những thiệt hại “vô hình” còn nằm ở niềm tin của người dân: cảm giác bất lực, mệt mỏi khi mùa mưa đến lại phải “bơi” trong chính thành phố mình đang sống.
Vậy có giải pháp nào?Ngập nước không thể giải quyết trong một sớm một chiều, nhưng hoàn toàn có thể giảm thiểu và kiểm soát nếu có chiến lược đúng đắn và quyết tâm chính trị đủ mạnh.
- Thứ nhất, cần cải tạo và đồng bộ hóa hệ thống thoát nước. Quy hoạch tổng thể theo lưu vực, thay vì theo quận, phường riêng lẻ. Các cống, kênh rạch phải được nạo vét thường xuyên, mở rộng đường thoát ra sông lớn.
- Thứ hai, khôi phục không gian nước tự nhiên: giữ lại hồ điều hòa, công viên ngập nước, kênh rạch; cấm san lấp hồ ao tùy tiện. Những đô thị tiên tiến như Singapore, Tokyo, Seoul... đều dành tỷ lệ không nhỏ cho không gian xanh và “vùng thấm nước tự nhiên”.
- Thứ ba, tăng diện tích thấm nước bằng cách sử dụng vật liệu thấm nước cho vỉa hè, bãi đậu xe, sân nhà; phát triển “mái nhà xanh” và “vườn mưa đô thị - rain garden” giúp hấp thu nước mưa.
- Thứ tư, ứng dụng công nghệ quản lý đô thị thông minh: hệ thống cảm biến mưa, bản đồ ngập, cảnh báo sớm, và điều phối thoát nước tự động.
- Thứ năm, nâng cao nhận thức cộng đồng: người dân không xả rác xuống cống rãnh, không lấn chiếm hành lang thoát nước; đồng thời tham gia giám sát các dự án công.
- Cuối cùng, phải coi chống ngập là nhiệm vụ lâu dài, liên vùng. Không thể chỉ giải quyết trong phạm vi một quận, một thành phố, mà phải liên kết vùng – đặc biệt giữa Sài Gòn và các tỉnh hạ lưu sông Đồng Nai, giữa Hà Nội với các huyện ven sông Hồng, sông Đáy...
Ngập lụt không phải là “định mệnh” của các đô thị Việt Nam, mà là hậu quả của cách phát triển thiếu bền vững. Thiên nhiên đang nhắc nhở mọi người bằng những “biển nước” ngày càng sâu hơn mỗi năm. Nếu không thay đổi cách suy nghĩvề phát triển đô thị, nếu vẫn coi đất đô thị chỉ là nơi để xây thêm nhà, thêm đường, mà quên đi chỗ cho nước thoát, thì ngập lụt sẽ còn tái diễn - không chỉ là tai họa của mùa mưa, mà là dấu hiệu báo trước của một tương lai đen tối cho đất nước!
Chắc chắn nhà nước CSVN biết rõ những điều chúng tôi nêu trên, nhưng họ không thể làm tốt hơn được, vì chế độ độc tài và nạn tham nhũng đã khóa chặt tay họ lại. Cho nên, chỉ còn một cách là phải chấm dứt cái chế độ phản dân hại nươc hiện nay mà thôi.
Cảm ơn quí chính giả đã theo dõi bào QD của chúng tôi.
No comments:
Post a Comment