Đảng CSVN chưa bao giờ tôn trọng nhân quyền và theo họ, nhân
quyền hay phúc lợi của người dân chỉ là một món hàng để họ mặc cả trên
thị trường hầu củng cố quyền lực của đảng. Mời quý thính giả đài ĐLSN
nghe phần Bình Luận của Phạm Chí Dũng với tựa đề: “Vì Sao CSVN Cấp Tập
Xử Án Nhân Quyền Đầu Năm 2018” sẽ được Song Thập trình bày để kết thúc
chương trình phát thanh tối hôm nay.
Vì sao nhà cầm quyền CSVN lại cấp tập tổ chức các vụ xử án người hoạt
động nhân quyền trong hai Tháng Ba và Tư, 2018? Phải chăng là “xử nhanh
để bắt tiếp” như nhận định của một số người đấu tranh nhân quyền? Hay
“xử nặng để mặc cả hiệp định thương mại với Châu Âu” như nhận định của
một số người đấu tranh nhân quyền khác?
Sau Tết Nguyên Đán 2018, hàng loạt vụ án Hội Anh Em Dân Chủ (6 người)
và những vụ xử cá nhân đối với những nhà hoạt động nhân quyền như
Nguyễn Viết Dũng, Nguyễn Văn Túc, Trần Thị Xuân, Vũ Văn Hùng đã diễn ra
gần như đồng loạt ở Hà Nội, Hà Tĩnh, Nghệ An, với thời gian xử án ngắn
gọn, kể cả xử lén lút mà không cho luật sư bảo vệ và gia đình tham dự,
với nhiều mức án rất nặng nề…, cho thấy đây là một chủ trương của đảng
cầm quyền và ngành tư pháp, nhưng không hẳn mang tính ngắn hạn mang tính
chắp vá như những vụ xử án nhân quyền trước đây, mà còn có thể phục vụ
cho một “tầm nhìn trung hạn” (cụm từ của đảng) nào đó.
Vậy bước tiếp theo của nhà cầm quyền sẽ là gì? Bắt tiếp nhân quyền chăng?
Cùng và ngay sau thời gian diễn ra vụ xử Hội Anh Em Dân Chủ và một số
nhà bất đồng khác, trong dư luận và trên mạng xã hội đã lan truyền
thông tin về “công an có một danh sách 48 người của Hội Anh Em Dân Chủ
và sẽ bắt tiếp”. Nhưng thông tin này là không thể kiểm chứng vì không
được dẫn nguồn tin và cũng chẳng có một tài liệu nào nhằm chứng minh.
Nếu so sánh, có thể nhận ra một độ vênh khá rõ về tình trạng bắt bớ
bất đồng giữa năm 2018 và năm 2017. Vào năm 2017, nhà cầm quyền đã tiến
hành chiến dịch bắt bất đồng ngay từ giữa Tháng Ba, để chiến dịch này
kéo dài trong 8 tháng liên tục cho đến Tháng Mười cùng năm. Tuy nhiên,
từ Tháng Mười Một, 2017 đến nay – tức đã qua 6 tháng, nhà cầm quyền đã
chỉ bắt thêm một vụ là nhà hoạt động nhân quyền Vũ Văn Hùng – thuộc tổ
chức xã hội dân sự Hội Giáo Chức Chu Văn An, nhưng không dám quy vào tội
chính trị mà chụp cho cái mũ “cố ý gây thương tích” rồi đem ra xử án,
cho dù đến giờ cả công an lẫn hội đồng xét xử vẫn không hề công bố được
“nạn nhân bị gây thương tích” là ai.
Chủ trương của đảng cầm quyền về “hạn chế bắt phản động” ngày càng lộ
rõ. Giờ đây, có vẻ kịch bản “vào trước, bắt sau” lại trở về những năm
2007 và năm 2013.
Vào năm 2007, nhà cầm quyền đã rất hạn chế bắt bất đồng để Việt Nam
được Mỹ chấp nhận cho tham gia vào Tổ Chức Thương Mại Thế Giới (WTO).
Còn vào nửa đầu năm 2013, nhà cầm quyền cũng hạn chế bắt bất đồng
trong bối cảnh Trương Tấn Sang (chủ tịch nước) đến Mỹ gặp Tổng Thống
Obama để bàn thảo về khả năng Việt Nam được tham gia vào Hiệp Định TPP.
Vào năm 2018, tình hình kinh tế và ngân sách của Việt Nam còn tồi tệ
hơn cả năm 2017 và tồi tệ hơn hẳn những năm 2013 và 2007. Đó chính là
nguồn cơn khiến giới chóp bu Việt Nam phải chìm đắm hy vọng vào Hiệp
Định Thương Mại Tự Do Việt Nam – Châu Âu (EVFTA).
Hiện tượng nhà cầm quyền Việt Nam cấp tập đưa ra xét xử án những nhà
hoạt động nhân quyền cùng mức án nặng vào đầu năm 2018 lại từng có tiền
lệ: Vào cuối năm 2012 và đầu năm 2013, chính quyền cũng cấp tập lôi vụ
án Câu Lạc Bộ Nhà Báo Tự Do và Hội Đồng Công Luật Công Án Bia Sơn với
vài chục người ra xét xử với mức án rất nặng nề và có cả án chung thân,
để sau đó bất chợt diễn ra tình trạng “hạn chế bắt và xử án” hoặc có xử
cũng “nhẹ” hơn nhiều.
Sự lặp lại của hiện tượng trên vào đầu năm 2018, cùng một ít dấu hiệu
“hạn chế bắt phản động” từ cuối năm 2017 đến nay, cho thấy nhiều khả
năng bước đi của nhà cầm quyền không phải “xử nhanh để bắt tiếp” mà sau
những vụ xử này sẽ là sự tiếp nối chiến dịch “vận động EVFTA” trong năm
2018 và sang cả năm 2019. Đó cũng là bối cảnh “đặc biệt tế nhị” mà họ sẽ
hạn chế bắt người hoạt động nhân quyền và bất đồng chính kiến.
Muốn EVFTA được thông qua, Việt Nam cần có toàn bộ đồng thuận của 28
quốc hội ở 28 nước Châu Âu, mà nếu chỉ một nước không đồng ý thì Hà Nội
coi như trắng tay.
Sau nhiều năm quần quật nếm trải với Việt Nam về nhân quyền, rốt cuộc
người Mỹ và đến nay là EU đã rút ra một bài học đắt giá: Đặc tính của
nhà cầm quyền Việt Nam là luôn dùng tù nhân lương tâm để mặc cả về các
hiệp định kinh tế, thương mại và viện trợ. Nhưng khi đạt được mục đích
của mình lại ngay lập tức trở mặt và bắt bớ người hoạt động nhân quyền.
Nhưng từ nghị quyết về vấn đề nhân quyền Việt Nam – mang số hiệu
2016/2755 (RSP) mà Nghị Viện Châu Âu tung ra vào Tháng Sáu, 2016 với lời
lẽ cứng rắn chưa từng có cho đến gần đây, đã có dấu hiệu rõ ràng EU
không còn dễ thỏa hiệp với cơ chế “đổi nhân quyền lấy thương mại.” Trong
thời gian gần đây, cũng như Mỹ, EU đòi hỏi nhà cầm quyền Việt Nam phải
cải thiện nhân quyền cả gói (ban hành Luật Lập Hội, tự do tôn giáo, tự
do báo chí, công đoàn độc lập…) chứ không chỉ đơn giản là thả một ít tù
nhân lương tâm như những năm trước. Vì thế, có thể một cơ chế “trao đổi”
những thành viên Hội Anh Em Dân Chủ và những người bất đồng bị bắt đã
không thể tiến hành do phía EU không chấp nhận cơ chế này. Và càng không
chấp nhận khi nhiều nhà đấu tranh nhân quyền bị xử án nặng đến thế
trong thời gian qua.
Phạm Chí Dũng
No comments:
Post a Comment