Tại sao họ thành người thô lỗ?

BìnhLuận

Sự thô lỗ và vô pháp vô thiên của các du khách Trung Quốc phát xuất từ bản chất “thượng bất chính, hạ tắc loạn” của các chế độ độc tài CS như Trung Quốc và Việt Nam. Mời quý thính giả đài ĐLSN nghe phần Bình Luận của Ngô Nhân Dụng với tựa đề: “Tại sao họ thành người thô lỗ” sẽ được Song Thập trình bày để kết thúc chương trình phát thanh tối hôm nay.

Quán Ngọc Quý ở Ðà Nẵng phải tìm cách từ chối khéo các du khách Trung Quốc; nhưng đó không phải là một trường hợp hiếm hoi. Những du khách này đã nổi tiếng khắp thế giới khi họ tràn ra ngoài lục địa đi “tham quan” thế giới. Năm ngoái có 120 triệu lượt người Trung Quốc đi du lịch nước ngoài, tăng 12% so với năm 2014. Họ chi tiêu 104 tỷ đô la Mỹ, tăng 17%. Nơi tiếp đón số du khách này nhiều nhất là Nam Hàn. Một địa điểm được nhiều người thăm viếng là Ðại Học Ewha. Ngôi trường “Lê Hoa Nữ Ðại” này do các nhà truyền giáo Mỹ thành lập từ năm 1886, hiện nay là đại học lớn nhất thế giới dành riêng cho phụ nữ, và cảnh trí rất đẹp.

Nhưng các du khách Trung Hoa đã để lại cho ngôi trường nhiều ấn tượng xấu. Họ coi trường học cũng giống bất cứ điểm du lịch nào khác, họ đi lại khắp nơi, cười nói, chụp ảnh kỷ niệm. Họ vào cả thư viện, ngó ngắm chưa đã còn chụp hình dù các sinh viên đang cắm cúi ngồi đọc sách hay làm bài. Sinh viên than phiền, nhà trường phải bàn nhau tìm cách đối phó. Họ dựng một bảng cáo thị ngoài cửa: “Ðây là lối ra vào dành cho học sinh và nhân viên. Quý vị ‘nhân sĩ’ người ngoài xin dùng lối đi khác.” Ngoài chữ Hàn Quốc, tấm bảng còn viết thêm chữ Hán, du khách Tàu đọc chắc cũng cảm thấy hài lòng vì được gọi chung là nhân sĩ.
Hành vi thô lỗ có thể là do tâm trạng hãnh tiến của những người “mới giầu.” Một chuyên viên du lịch người Trung Hoa nhận xét: “Mình không thể nói chuyện phải chăng với những du khách này. Họ nghĩ khi có tiền thì họ muốn làm gì cũng được. Những người này ít học nên họ không quan tâm đến những luật lệ và phong tục của người nước khác.”
Tuy nhiên, thiếu giáo dục và làm giầu nhanh không phải là nguyên nhân chính khiến cho hàng triệu người Trung Hoa trong lục địa có hành vi, cử chỉ lỗ mãng khi ra nước ngoài. Nhà nghiên cứu ở Ðại Học Hong Kong Polytechnic còn nhìn thấy đằng sau đám đông thô lỗ đó là một xã hội đặc biệt, mà có lẽ trong mấy ngàn năm nước Tàu chưa trải qua, cho tới nửa thế kỷ gần đây.
Nguyên nhân lớn là những du khách này chưa bao giờ sống trong một xã hội dựa trên tinh thần tôn trọng luật pháp. Sống trong nước, họ đã tập thói quen “qua mặt luật lệ,” càng làm được nhiều điều trái luật thì càng chứng tỏ mình giỏi, mình đáng mặt “Hảo Hán!” Khi ra ngoại quốc họ vẫn sống theo thói quen đó.
Người dân ở đâu cũng không thích chính quyền, có thái độ chống quyền hành. Nhưng ở các nước tự do, dân chủ, người ta biết chính quyền cũng tôn trọng luật pháp. Dân chống chính quyền, cũng chống đối trong vòng pháp luật.
Ở những nước độc tài, dân biết người cầm quyền chỉ đặt ra luật pháp có lợi cho họ. Có luật lệ tức là có cớ để đè nén dân và cơ hội để bòn rút. Nhiều người dân thấy vi phạm luật lệ tức là mình giỏi! Kể cả luật đi đường! Ở một nước dân chủ tự do, người lái xe đến ngã tư thấy đèn đỏ thì ngừng, dù đi vào lúc 2 giờ sáng, chung quanh không thấy xe nào cả. Họ thản nhiên coi đó là một bổn phận công dân, chứng tỏ mình lương thiện. Trong một xứ độc tài đảng trị thì khác, ai vượt đèn đỏ, qua mặt được cảnh sát, thì coi như đã chứng tỏ mình không sợ, mình không thua gì các quan, mình ngang hàng với nhà nước!
Trong một nước độc tài Cộng Sản, người ta trông thấy cảnh người nhà nước bất chấp luật pháp. Có luật pháp xứ nào mà đi tới đâu cũng phải “bôi trơn” mới xong việc? Có xã hội pháp trị nào mà vô nhà thương là phải hối lộ các bác sĩ, y tá, ngoài tiền chữa bệnh? Có xứ nào mà học sinh phải hối lộ thầy, cô giáo ngay từ khi vào lớp mẫu giáo? Cứ sống như vậy thì mọi người sẽ tập thói quen nhìn cuộc đời như cả một tấn kịch giả dối. Luật lệ đặt ra là để bọn thống trị dè nén và bóc lột mình. Cả cuộc đời là một cuộc chạy đua, mỗi người hãy biết lo lấy phận mình, đừng trông nhờ vào luật pháp và xã hội! Ai phá rào mới là anh hùng!
Ở những nước tự do dân chủ người dân nhìn những “của công” thấy đó là “của mình.” Họ tự nhiên tôn trọng và muốn bảo vệ các nơi công cộng, từ đường sá, công viên, bãi biển, sân banh, hồ bơi cho tới cây cối trồng bên đường, và cả những cây cột đèn. Tinh thần công dân được nuôi dưỡng vì người ta biết đó là của chung, xây dựng lên do tiền thuế mình đóng góp. Sống dưới chế độ độc tài chuyên chế người dân không nghĩ như vậy. Họ coi người cầm quyền là thù địch, là bọn cướp ngày. Cho nên, cái gì bọn chúng muốn bảo vệ thì mình cứ việc phá!
Một lý do khác có thể giải thích tình trạng một số du khách người Tàu lục địa lỗ mãng, giành giựt, ích kỷ, là chế độ Cộng Sản đã phá bỏ cả nền luân lý dựa trên Khổng Giáo. Người Trung Hoa sống ở Ðài Loan, Singapore, Hồng Kông, hay ở các nước khác, vẫn còn dạy con cháu bằng các quy tắc luân lý đã có từ ngàn năm; họ không lỗ mãng và ích kỷ như vậy. Những nước Á Ðông như Nam Hàn, Nhật Bản, vẫn giáo dục trẻ em bằng luân lý Khổng Giáo; họ vẫn biết cách sống hòa mục, lịch sự và được người nước khác kính trọng.
Muốn chấm dứt cảnh du khách ra nước ngoài làm xấu hổ cho cả nước, thì phải thay đổi toàn diện và triệt để. Người Trung Hoa thường nói: “Thượng bất chính, hạ tắc loạn,” hoặc “Thượng hành, hạ hiệu,” trên làm, dưới bắt chước theo. Người Việt có câu: Nhà dột từ nóc dột xuống. Muốn thay đổi, phải sửa từ cái nóc. Phải xóa bỏ chế độ độc tài đảng trị. Khi người dân được sống tự do, dần dần người ta sẽ tập thói quen tự trọng. Các nhà hàng, quán ăn ở nước ta sẽ không phải viết cáo thị: Không tiếp người Trung Quốc! Và các hàng bách hóa ở Nhật không phải niêm yết lời khuyên bằng tiếng Việt: Không được trộm cắp!