Quận Công Phùng Khắc Khoan

Danh Nhân Nước Việt

Kính thưa quý thính giả, một danh sĩ thời vua Lê Thế Tông được xem là một trí thức có tâm huyết và có tấm lòng yêu nước thương dân. Tuy sống trong thời buổi suy vi điên đảo, nhưng vẫn tin tưởng ở tương lai xán lạn của đất nước, vẫn tin tưởng sức người có thể đổi loạn thành trị, cứu nguy thành an… Qua chuyên mục Danh Nhân Nước Việt tuần này, chúng tôi xin gửi đến quý thính giả bài “Quận Công Phùng Khắc Khoan” của Việt Thái qua giọng đọc của Minh Nguyệt để kết thúc chương trình phát thanh tối hôm nay.

Việt Thái

Phùng Khắc Khoan, hiệu Nghị Trai, tự Hoằng Phu, sinh năm 1528 tại xã Phùng Xá, huyện Thạch Thất, Hà Nội. Cha ông làm Tri huyện Đông Lan, huyện Đoan Hùng, Phú Thọ ngày nay.

Năm 30 tuổi, ông đỗ đầu khoa thi Hương nên được chúa Trịnh Kiểm bổ làm quan. Tuy phục vụ cho chúa Trịnh, nhưng ông vẫn trung thành với nhà Lê. Khi triều đình Lê – Trịnh trở về Thăng Long, ông giữ nhiều chức vụ quan trọng.

Ông được cử đi sứ sang Tàu 2 lần vào năm 1597, 1606 và lần thứ 3 lúc tuổi đã 70.

Sứ thần Triều Tiên tên Lý Chi Phong miêu tả ông:
“Sứ thần họ Phùng tên là Khắc Khoan, tự hiệu là Nghị Trai, tuổi ngoài 70, hình dáng lạ lùng, răng nhuộm đen, tóc vận thành búi, áo dài, ống tay rộng. Khăn đội trên đầu thì lấy cả khổ vải đen trùm lên đầu như dáng khăn ông sư, để một nửa rũ về đằng sau, xuống quá vai. Người tuy đã già, sức còn khỏe, thường đọc sách và luôn viết sách…”.
Bằng tài năng của mình, ông đã nhanh chóng nắm vững được thể loại thơ nhà Minh đương thời, đàm đạo văn chương, ứng đáp các câu đối, trở thành một người bạn trên văn đàn của họ. Tuy chưa đạt được mục đích xin phong vương nhưng đây cũng là một thắng lợi, vua quan nhà Minh đã phải xem nhà Lê là chính thống.
Khi ông về nước, chúa Trịnh Tùng kính trọng tài năng và khí phách của ông, gọi ông là Phùng tiên sinh. Một phái đoàn do Đỗ Uông dẫn đầu lên tận Ải Nam Quan đón ông về nước và được vua Lê qua sông Cái đón về kinh đô.
Sau đó ông được phong làm Thượng thư bộ Hộ, rồi chuyển sang nắm bộ Công, tước Mai Lĩnh Hầu và về sau được phong tước Mai Quận công.
Khi về hưu ở tuổi gần 80, ông thường cùng các bạn thơ văn vân du ngọn núi Sài Sơn và xây 2 nhịp cầu ở bên hồ một ngôi chùa gần đó đặt tên là Nhật Tiên kiều và Nguyệt Tiên kiều.
Ông tổ chức đào kinh dẫn nước từ núi Sài Sơn, đưa về tưới các cánh đồng ở Phùng Xá, Hoàng Xá. Chính ông cũng là người phổ biến nghề dệt lụa cho dân làng Phùng Xá và đem giống ngô bắp về trồng ở vùng sông Đáy.
Ông mất năm 1613, hưởng thọ 85 tuổi. Dân chúng lập đền thờ ông tại Phùng Xá để nhớ công lao của ông. Hiện có nhiều đường phố và trường học mang tên Phùng Khắc Khoan.

*****

Quận công Phùng Khắc Khoan là một trong số những danh nhân tiêu biểu nhất của nước Việt ở thế kỷ thứ 16, một thế kỷ vô cùng rối ren và phức tạp về chính trị, khi nhà Mạc với nhà Lê liên tục tranh giành quyền lực nên sử gọi là thời Nam – Bắc triều.

Dân chúng mến mộ và kính trọng ông, gọi ông là Trạng Bùng. Ngoài ra, ông còn được người đời sau vị nể vì để lại một di sản thơ văn với gần 500 tác phẩm viết bằng chữ Hán và chữ Nôm, thuộc nhiều thể loại: thơ từ, văn bia, văn tựa, văn tế.v.v.

Vào cuối đời, ông đã đạt đến đỉnh cao trên quan trường với chức Thượng thư bộ Công, Thượng thư bộ Hộ và tước Mai Quận Công. Ông được xem là một trong số công thần bậc nhất trong công cuộc trung hưng nhà Lê.

Ông được triều Lê truy tặng Thái Phó, ban thụy là Nghị Trai, được dân chúng tôn làm Phúc thần.

Nhiều năm qua, khi nhắc đến lịch sử VN, nhiều người cho rằng dân tộc Việt thường đề cao các võ tướng với những chiến công hiển hách. Thậm chí có một số người cho rằng, chính vì quá đề cao truyền thống chống giặc ngoại xâm nên đất nước VN trải qua nhiều cuộc chiến khiến dân tộc điêu linh.

Thế nhưng, nếu bình tâm đọc lại lịch sử thì sẽ thấy VN có vô số văn thần có công rất lớn trong việc mang lại thái bình thịnh trị cho đất nước. Chính họ đã mở mang dân trí, phục hưng kinh tế ngay cả trong các thời loạn lạc, mà Trạng Bùng Phùng Khắc Khoan là một điển hình được lịch sử trân trọng ghi nhận các đóng góp to lớn của ông khi đã bước sang tuổi “thất thập cổ lai hy”.

Lẽ ra với số tuổi này, ông về quê an hưởng tuổi già, nhưng vì danh dự quốc gia, vì quan niệm “trung với nước”, ông đã một lần nữa phải lặn lội sang Tàu để chứng minh cho triều đình nhà Minh biết rằng “Nam quốc sơn hà nam đế cư” và được giới văn thần Trung Hoa thán phục vì tài năng của ông.

Ít nhất thì so với các sứ thần CSVN ngày nay chỉ biết quỳ lụy, cúi đầu vâng dạ trước những lời dạy dỗ vô cùng trịch thượng của giới lãnh đạo Tàu Cộng, thì Trạng Bùng rất xứng đáng để được người dân Việt tôn thờ vì không chỉ bảo vệ uy tín của nước Việt, mà còn giúp nâng cao đời sống của dân chúng qua việc phổ biến nghề dệt vải và trồng thêm hoa màu.

Cuộc đời Quận công Phùng Khắc Khoan là tấm gương sáng cho người Việt noi theo trong cuộc đấu tranh giành lại Độc lập Tự chủ thật sự, để dân tộc Việt có được ngày hồi sinh sau mấy mươi năm sống lầm than dưới ách cai trị độc tài của đảng cộng sản!