Danh Tướng Nguyễn Cảnh Chân

Danh Nhân Nước Việt

Kính thưa quý thính giả, sử Việt ghi nhận một danh tướng chống quân Minh đời Hậu Trần, bị gièm pha, sàm tấu và bị giết oan, nên nhà Hậu Trần bị quân nhà Minh đánh bại vào năm 1413… Qua chuyên mục Danh Nhân Nước Việt tuần này, chúng tôi xin gửi đến quý thính giả bài “Danh Tướng Nguyễn Cảnh Chân”  của Việt Thái qua giọng đọc của Minh Nguyệt để kết thúc chương trình phát thanh tối hôm nay.

Việt Thái

Nguyễn Cảnh Chân sinh năm 1355 tại làng Ngọc Sơn, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An. Ông giữ chức An phủ sứ Hóa Châu (Huế) trong khi binh quyền nhà Trần nằm trong tay Hồ Quý Ly. Năm 1400, Hồ Quý Ly cướp ngôi nhà Trần lập ra nhà Hồ. Không lâu sau, Hồ Quý Ly nhường ngôi cho con là Hồ Hán Thương.

Năm 1402, để củng cố phía Nam, Hồ Quý Ly cho lập ra 4 châu mới chiếm của Chiêm Thành là Thăng, Hoa, Tư, Nghĩa và đặt lộ Thăng Hoa để thống nhất cả 4 châu, cử Nguyễn Cảnh Chân làm An phủ sứ.

Năm 1406, Trần Thiêm Bình mạo xưng là con cháu nhà Trần, sang tố cáo với nhà Minh việc nhà Hồ đoạt ngôi nhà Trần. Minh Thành Tổ sai quân đưa Trần Thiêm Bình về nước để giành quyền bính. Hồ Hán Thương sai quân đón đánh, bắt giết Trần Thiêm Bình.

Lấy cớ nhà Hồ không tuân chỉ, vào cuối năm 1406, nhà Minh mang đại quân sang xâm lược nước Nam. Cha con Hồ Quý Ly thất bại trong việc chống trả và bị bắt mang về Tàu.

Tháng 11 năm 1407, tôn thất nhà Trần là Trần Ngỗi xưng đế ở Mô Độ (Ninh Bình), tức Giản Định Đế, lập ra nhà Hậu Trần, khởi binh chống quân Minh. Quân Hậu Trần mới vừa tập họp thì bị quân Minh đánh bại phải rút vào Nghệ An.

Nguyễn Cảnh Chân cùng Đặng Tất và một số tướng lãnh thuộc lực lượng của Trần Nguyệt Hồ – người vừa bị quân Minh đánh bại ở Đông Triều – cũng mang quân đến gia nhập, giúp cho khí thế quân Hậu Trần tăng mạnh. Giản Định Đế phong Đặng Tất làm Quốc công, Nguyễn Cảnh Chân làm Đồng tri Khu mật Tham mưu quân sự. Từ đó, Đặng Tất làm tướng đánh trận ở ngoài, Nguyễn Cảnh Chân đóng vai trò Quân sư cho Giản Định Đế.

Đầu năm 1408, Giản Định Đế điều quân đánh Nghệ An và Diễn Châu, tiêu diệt lực lượng của 2 nhà quý tộc nhà Trần cũ là Trần Thúc Dao và Trần Nhật Chiêu (là những người đầu hàng quân Minh, được giao cho trấn giữ 2 châu này). 

Tướng Minh là Trương Phụ liền mang đại quân vào chiếm lại Diễn Châu. Quân Hậu Trần không chống nổi, rút về Hóa châu. Bình định xong vùng Giao Chỉ, Trương Phụ rút về Đông Quan và sau đó mang quân về nước.

Tháng 5 năm 1408, Giản Định Đế từ Hóa Châu tiến quân ra đánh chiếm lại Nghệ An, sau đó đánh chiếm Tân Bình do Phạm Thế Căng, một viên tướng người Việt theo quân Minh, đang trú giữ. Sau chiến dịch này, quân Hậu Trần làm chủ từ Nghệ An tới Thuận Hóa và

Giản Định Đế bắt đầu tiến quân ra Bắc. Đặng Tất huy động 5 lộ quân từ Thanh Hóa đến Thuận Hóa, tiến ra Trường Yên đánh đồn Bình Than, cửa Hàm Tử, chận đường qua lại ở Tam Giang và đánh phá ngoại vi Đông Quan.

Nhà Minh liền sai Mộc Thạnh, Lưu Tuấn mang 4 vạn quân sang tiếp viện. Mộc Thạnh họp với Lữ Nghị ở Đông Quan, tập trung ở bến Bô Cô (Nam Định). 

Ngày 30/12/1408, quân Hậu Trần đánh bại quân Minh trong một trận chiến oanh liệt, giết chết Thượng thư Bộ binh Lưu Tuấn, Đô đốc Lữ Nghị, Lưu Dục và Chỉ huy sứ Liễu Tông cùng 4 vạn quân Minh. Mộc Thạnh dẫn tàn quân chạy vào thành Cổ Lộng.

Giản Định Đế muốn thừa cơ đánh lấy Đông Quan, nhưng Đặng Tất và Nguyễn Cảnh Chân đều chủ trương tiêu diệt tàn quân xong mới tiến quân. 

Vua tôi bàn mãi chưa quyết định thì viện binh của quân Minh ở Đông Quan đã tiếp ứng cho Mộc Thạnh chạy về cố thủ Đông Quan. Đặng Tất chia quân vây thành, trong khi Nguyễn Cảnh Chân gửi hịch đi các lộ kêu gọi dân chúng hưởng ứng đánh quân Minh. Nhưng do bất đồng sách lược, Giản Định Đế không bằng lòng với Nguyễn Cảnh Chân và Đặng Tất.

Tháng 3 năm 1409, Giản Định Đế đóng ở Hoàng Giang, Nguyễn Quỹ cùng Nguyễn Mộng Trang mật tấu là:“Tham mưu Nguyễn Cảnh Chân và Quốc công Đặng Tất chuyên quyền bổ nhậm quan lại, nếu không tính sớm thì sau này khó lòng kềm chế”.

Nghe theo lời gièm pha, vua Giản Định Đế nghi ngờ 2 tướng Đặng Tất và Nguyễn Cảnh Chân làm phản nên triệu về triều và sau đó giết chết. 

Hai người con của 2 ông là Đặng Dung và Nguyễn Cảnh Dị phẫn nộ khi thấy cha bị giết oan, rời bỏ quân Hậu Trần, lập một dòng dõi nhà Trần là Trần Quý Khoách làm vua, tức Trùng Quang Đế. Quân Hậu Trần của Giản Định Đế mất đi 2 văn thần võ tướng tài ba, thế lực dần dần suy yếu và cuối cùng bị quân Minh đánh bại hoàn toàn vào năm 1413.

* * *

Như đức Nguyễn Trãi đã viết trong Bình Ngô Đại Cáo sau khi đánh đuổi quân Minh ra khỏi bờ cõi:

“Thế nước có lúc thịnh lúc suy,

Nhưng hào kiệt thời nào cũng có”.

Chắc chắn khi viết những câu này, vị quan trẻ tuổi của thời mạt Trần cũng cảm khái về sự trung dũng của những người như Đặng Tất và Nguyễn Cảnh Chân. Họ là những nhân tài xuất hiện trong lúc đất nước rên siết dưới gót giày xâm lược của giặc Tàu, họ đã gây tổn thất cho hàng vạn tướng sĩ nhà Minh. Nhưng họ đã chết oan uổng chỉ vì lời gièm pha của bọn nịnh thần bên cạnh một hôn quân, khiến cho đạo quân kháng chiến mà họ dốc sức xây dựng đã tan rã, kéo dài sự đô hộ của quân Minh thêm nhiều năm nữa, cho đến khi có cuộc khởi nghĩa Lam Sơn của đức Lê Lợi.

Công lao chống quân Minh của danh tướng Nguyễn Cảnh Chân – Nguyễn Cảnh Dị không hề bị quên lãng, vì họ là một trong những biểu tượng cho truyền thống chống ngoại xâm của dân tộc Việt. Họ chính là niềm hy vọng trong giờ phút đen tối của đất nước vào lúc đó và là tấm gương sáng cho thế hệ hiện nay, vùng lên tranh đấu trong bối cảnh tập đoàn lãnh đạo CSVN nhẫn tâm dâng hiến mảnh giang sơn gấm vóc của Tổ Tiên gầy dựng cho bọn Tàu Cộng phương Bắc.