Ngô Quốc Sĩ
Mùa xuân tha hương lại trở về với trên 3 triệu dân Việt nơi đất khách quê người. Thấm thoắt đã 43 năm sống xa quê hương, lòng dân
Việt vẫn ngậm ngùi chua xót, nhớ về những xuân xưa mà tiếc mà thương,
rồi lại nghĩ đến mùa xuân nay mà buồn mà tủi. Tiêu biểu như Thanh Nam
với “Thơ Xuân Đất Khách” Trần Trung Đạo với “Xuân đất khách” và Bùi
Giáng với “Chào Nguyên Xuân,” đã chuyên chở niềm tâm cảm rã rời của dân
Việt vì hoàn cảnh, phải rời bỏ quê hương, để lại sau lưng tất cả những
gì thân thương nhất, trân qúy nhất, để đổi lấy hai chữ Tự Do đắt giá!Mang thân phận lưu vong với tâm thức lưu đày, Thanh Nam đã kéo lê kiếp sống bền lề thời gian như kẻ lạc loài với thân phận bọt bèo trôi giạt Đông Tây, với cả gánh ưu tư, cả một trời xót xa:
Trôi giạt từ đông sang cõi bắc
Hành trình trơ một gánh ưu tư
Quê người nghĩ xót thân lưu lạc
Đất lạ đâu ngờ buổi viễn du
Nhất là cuộc sống mới, tuy thật sự có tự do và cuộc sống sung túc, nhưng lại chất chứa bao tủi nhục đắng cay, với tâm trạng ăn nhờ ở đậu, với nỗi cô đơn ê chề của một chiến sĩ bại trận:
Thức ngủ một mình trong tủi nhục
Dặm dài chân mỏi bước bơ vơ
Giống như người lính vừa thua trận
Nằm giữ sa trường nát gió mưa
Tủi nhục với tâm trạng bơ vơ lạc loài đã đành, mà còn tủi nhục hơn, là tên cúng cơm cha mẹ đặt cho lúc chào đời cũng mất luôn, và tiếng mẹ phải lùi dần vào dĩ vãng, nhường chỗ cho tiếng lạ ngu ngơ:
Đổi ngược họ tên cha mẹ đặt
Học làm con trẻ nói ngu ngơ
Vùi sâu dĩ vãng vào tro bụi
Thân phận không bằng đứa mãng phu
Oái oăm nhất là muốn quên mà không được! Càng muốn quên lại càng nhớ mồn một, bởi lẽ vết thương chưa thể thành thẹo, mãi còn rỉ máu. Hình ảnh chiến trường đẫm máu còn nguyên trong ngày đêm thức ngủ:
Khép mắt cố quên đời chiến sĩ
Làm thân cây cỏ gục ven bời
Chợt nghe từ đáy hồn thương tích
Vẳng tiếng kèn truy điệu mộng xưa .
Nhớ sa trường, nhớ mình một thuở tung hoành, nhưng nhớ nhất là nhớ quê hương khổ đau và các đồng đội đã thề sống chết bên nhau, nay mất nhau vĩnh viễn!
Ơi hỡi quê hương, bè bạn cũ
Những ai còn mất giữa sa mù
Mất nhau từ buổi tàn xuân đó
Không một tin nhà, một cánh thư
Sống đời tạm dung, có người chủ trương quên đi qúa khứ để hội nhập vào cuộc sống mới và xây dựng tuơng lai con cháu nơi miền đất hứa. Nhưng Thanh Nam khác hẳn. Hoàn cảnh đã cướp mất mùa xuân của dân Việt. Từ năm 75, đất mẹ đã chết với búa liềm cờ đỏ, và thời gian cũng chết với uất hận tháng Tư:
Biền biệt thời gian mòn mỏi đợi
Rối bời tâm sự tuyết đan tơ
Một năm người có mười hai tháng
Ta trọn năm dài Một Tháng Tư !
Đau đớn nhất là dân Việt đã phải chấp nhận thân phận kẻ thua cuộc một cách qúa phi lý! Bao xương máu đổ ra, bao chiến thắng lẫy lừng, tinh thần chiến đấu ngút ngàn như Phù Đỗng, thế mà đành buông súng đầu hàng trong nhục nhã. Hai mươi năm chiến đấu kiên cường, rốt cuộc tự do đã rẫy chết trong vỏn vẹn 52 ngày! Trách ai thì cũng đã muộn, chỉ còn biết khóc thương cho vận nước, cho cái giá của Tự Do qúa đắt!
Canh bạc chưa chơi mà hết vốn
Cờ còn nước đánh phải đành thua
Muốn rơi nước mắt khi tàn mộng
Nghĩ đắt vô cùng giá Tự Do !
Đồng cảm với Thanh Nam, Trần Trung Đạo cũng cảm đã âm thầm nhỏ lệ nhớ quê hương khi xuân về, với tâm trạng chim én lạc đàn xa tổ ấm:
Ai có về bên kia đất nước
Thở dùm tôi hơi ấm quê hương
Tôi, con én lạc mùa xuân trước
Vẫn khóc âm thầm nơi viễn phương
Trong lúc người ta hớn hở nâng ly ruợu mừng, thì tác giả một mình nghĩ tới thân phận lưu vong với tấm áo bạc màu, với xác pháo tả tơi, khẻ nhấp chén đắng cay mà nhớ quê hương khổ đau:
Lòng tôi cũng bạc theo màu áo
Chiếc pháo giao thừa đã tả tơi
Chén rượu mừng xuân tôi chẳng uống
Chỉ uống đêm nay những ngậm ngùi.
Ngậm ngùi vì thương nhớ quê hương bỏ lại. Đã xa rồi nơi thân thương đó, có tiếng mẹ cười, có em tha thướt trong áo lụa hồng thuở ấy..
Ðèn ai thắp sáng bên kia phố
Nhớ quá, chao ôi, tiếng mẹ cười ..
Hỡi em, cô gái mùa xuân trước
Còn đứng hong khô áo lụa hồng
Và nhất là nhớ chiếc bánh chưng xanh đượm tình dân tộc, với lời chúc xuân tình nghĩa đầm ấm:
Bếp lửa than hồng sao chẳng ấm
Tôi thèm một chiếc bánh chưng xanh
Thèm nghe ai nói lời tha thiết
Một lời chúc tụng bước sang năm
Bùi Giáng cũng trải vào thơ những vần điệu tha thiết khi xuân về trên đất khách, với hồng tàn lệ khóc như thể niềm đau bạc mệnh:
Xin chào nhau giữa làn môi
Có hồng tàn lệ khóc đời chửa cam
Thưa rằng bạc mệnh xin kham
Giờ vui bất tuyệt xin làm cỏ cây
Xa quê hương, dân Việt nhìn nhau, chào nhau nơi đất khách, mà tâm hồn thì vẫn ở nơi đâu, thật xa xôi bên kia bờ đại dương:
Xin chào nhau giữa bụi đầy
Nhìn xa có bóng áng mây nghiêng đầu
Hỏi rằng: người ở quê đâu
Thưa rằng: tôi ở rất lâu quê nhà
Nói chung, dân Việt tị nạn vì hoàn cảnh đã chọn đất người làm quê hương, nhưng đó chỉ là quê hương tạm dung. Quê hương đích thực vẫn là quê hương bên kia bờ đại dương, nơi trở về của dân Việt, vì chỉ nơi đó mới có mùa xuân dân tộc tươi nở khi không còn bóng dáng thù trong giặc ngoài, như tâm nguyện của Trần Trung Đạo:
Tôi sẽ về để sống với quê hương
Mai tôi chết xin làm phân nuôi đất.
Xin Trời Đất chúc phúc cho ước nguyện đầu xuân của dân
Việt, sớm thấy quê hương tự do thanh bình..
No comments:
Post a Comment