Phải chạy đua với Trung Quốc

Thứ Tư ngày 16.05.2012     

Lời dẫn: Thính giả Người Việt chắc không mấy ai để ý đến những tin tức kinh tế, như việc Ngân Hàng Công Thương Trung Quốc (ICBC) đang trả 140 triệu đô la mua 80% cổ phần một ngân hàng ở Mỹ, là Bank of East Asia (Á Ðông Ngân Hàng, gốc Hồng Kông), với nhiều chi nhánh ở New York và California, kể cả ở quận Cam. Chúng tôi xin gửi đến quý thính giả bài Bình Luận của Ngô Nhân Dụng với tựa đề: "Phải chạy đua với Trung Quốc" qua sự trình bày của Song Thập trong chương trình phát thanh tối hôm nay.

Đây là lần đầu tiên một ngân hàng Trung Quốc nắm số cổ phần đủ để kiểm soát một ngân hàng tại Mỹ. Mặc dù Bank of East Asia nhỏ tý teo, nhưng Tân Hoa Xã mô tả đây là một sự kiện quan trọng có tính cách chiến lược.

Nhiều người sẽ nghĩ đây là một bước đầu trong chiến lược Trung Quốc "xâm lăng" tài chánh vào Mỹ Châu. Nhưng thực ra, biến cố này đánh dấu hai chuyển hướng quan trọng khác: Trung Quốc muốn các ngân hàng và các nhà kinh doanh của họ học tập các quy tắc làm ăn theo đúng lối tư bản hơn.

Giới lãnh đạo Bắc Kinh đã nói rõ, họ phải giảm bớt cảnh lệ thuộc quá nhiều vào xuất cảng. Và họ sẽ giảm bớt việc kiểm soát tiền vốn, cho đồng nhân dân tệ được thả nổi nhiều hơn. Những quyết định đó không phải vì bị ai ép buộc mà chính vì nhu cầu cải tổ tự nhiên. Nếu không cởi trói thêm, thì kinh tế sẽ ngưng trệ.

Còn Việt Nam thì sao? Ðảng Cộng Sản sẽ theo thói quen cứ chờ Trung Quốc làm trước, mình bắt chước sau? Có ai nghĩ là nếu tiếp tục như vậy thì mình sẽ chậm chân vĩnh viễn hay không?

Các ông bà ủy viên Trung Ương Ðảng Cộng Sản Việt Nam trong mấy bữa nay đang lo bàn nhau cách đối phó với nỗi phẫn uất của người dân Văn Giang, Vụ Bản, và những vụ Ðoàn Văn Vươn mới sắp diễn ra mà không có thời giờ bàn đến chuyện đối phó với Trung Quốc trong thế kỷ 21 này.

Nhưng đối với dân tộc Việt Nam thì trong hơn hai ngàn năm lịch sử, đối phó với Trung Quốc vẫn là mối quan tâm hàng đầu. Và vấn đề quan trọng nhất trong vài thập niên sắp tới là làm sao Việt Nam có thể đứng ngang hàng với Trung Quốc; nhất định không bị lệ thuộc họ trên mặt kinh tế. Bởi vì hiện nay cảnh lệ thuộc đã diễn ra rồi. Ðây là vấn đề quan trọng nhất đối với các thanh niên Việt đang sắp bước vào đời. Họ phải ý thức rằng cuộc chạy đua giữa nước Việt Nam và nước Trung Hoa trong thế kỷ này sẽ được quyết định trên mặt trận kinh tế.

Mọi người Việt Nam đều đang lo lắng về những tranh chấp giữa nước ta và nước Trung Hoa về hải phận và chủ quyền trên các quần đảo. Nhưng vấn đề này liên quan đến nhiều quốc gia khác trong vùng Ðông Nam Á; liên quan đến cả các cường quốc kinh tế khác như Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc, Mỹ, Ấn Ðộ, vân vân... Sớm hay muộn, những tranh chấp này sẽ được quốc tế hóa chứ không còn là chuyện riêng của nước ta.

Nhưng trong thế giới bây giờ, sức mạnh của các quốc gia nằm trên lãnh vực kinh tế. Nếu một nước không đủ mạnh về kinh tế, nếu không đủ sức cạnh tranh trên thương trường thế giới, thì sẽ mãi mãi đóng vai lệ thuộc.

Hiện nay nước ta vẫn còn lệt bệt theo sau Trung Quốc, vì từ ba chục năm qua đảng Cộng Sản Việt Nam vẫn chấp nhận đóng vai một anh học trò đi sau, mô phỏng, bắt chước "mô hình Trung Quốc" trong việc đổi mới kinh tế. Vì thế Việt Nam phải đóng vai một xứ cho thuê rừng, thuê đất, cho người Trung Quốc qua khai thác quặng mỏ. Việt Nam chỉ đóng vai một thị trường phụ để cho các xí nghiệp Trung Quốc đổ hàng hóa dư thừa của họ. Cứ như thế, các nước khác sẽ chỉ coi nước ta như một chư hầu kinh tế của nước Trung Hoa, không ai kính trọng cả.

Từ thập niên, Cộng Sản Trung Quốc ngả sang củng cố các doanh nghiệp nhà nước bằng cách dùng hệ thống ngân hàng quốc doanh đổ hết tài nguyên quốc gia vào các công ty quốc doanh. Việt Nam bèn bắt chước, với những "tổng công ty" và "tập đoàn kinh tế," nhưng kết quả chỉ làm giàu cho tham nhũng, nổi bật nhất là vụ Vinashin. Trong khi đó, chính bên Trung Quốc người ta đã thấy nếu không cải cách mạnh hơn thì kinh tế sẽ đình trệ. Và họ đã bắt đầu thay đổi, vì biết rằng mô thức kinh tế hiện nay đang sa lầy.

Ðể thay đổi kinh tế theo chiều hướng mới, Cộng Sản Trung Quốc đã bắt buộc phải mở cửa thị trường nội địa cho các ngân hàng và xí nghiệp ngoại quốc, để đồng thời tạo cơ hội cho các ngân hàng và xí nghiệp của chính họ ra ngoài, tập cạnh tranh với người ngoại quốc, chứ không tiếp tục sống trong vòng tay bảo trợ của đảng Cộng Sản như ở trong nước nữa. Về lâu về dài thì đó là cách duy nhất cho nền kinh tế Trung Quốc tiến sang một giai đoạn mới.

Trong lúc Bắc Kinh đang bắt đầu giai đoạn thứ ba, thứ tư trong tiến trình cải tổ kinh tế, và đang nói đến cả cải tổ chính trị, thì đảng Cộng sản Việt Nam vẫn giậm chân theo những bước trong giai đoạn thứ nhất và thứ nhì của họ. Theo lối như vậy là chấp nhận chịu thua vĩnh viễn.

Muốn chạy đua với kinh tế Trung Quốc thì người Việt Nam phải đòi hỏi một đường lối phát triển mới không theo khuôn mẫu của Cộng Sản Trung Quốc nữa. Một bước đầu tiên là dứt khoát cởi trói cho nền kinh tế tư nhân được tự do phát triển; không còn ưu đãi các xí nghiệp quốc doanh. Muốn vậy, phải cải tổ hoàn toàn hệ thống ngân hàng. Các ngân hàng và công ty tài chánh, đầu tư không thể dùng chỉ để chuyển tài nguyên quốc gia cho những doanh nghiệp nhà nước tiêu phí và tham nhũng.

Chắc các ông bà ủy viên Trung Ương Ðảng Cộng Sản Việt Nam không có thời giờ bàn những chuyện này. Nhưng không ai cấm được người dân Việt Nam, giới trí thức, sinh viên học sinh Việt Nam đem các chuyện này ra bàn. Muốn chạy đua kinh tế với Trung Quốc trong thế kỷ 21 thì phải cải tổ nhiều hơn và nhanh hơn họ. Nếu không thì sẽ cứ đóng vai chư hầu trong 100 năm nữa!./

Ngô Nhân Dụng