Khi ông Donald Trump đã vào Tòa Bạch Ốc, đứng trước bản đồ thế giới, ngó đến vùng Châu Á, liệu ông sẽ tìm thấy ngay tên nước Việt Nam hay không? Chắc là hơi khó. Ông Trump đã được hoãn dịch mấy lần, cho đến khi chiến tranh Việt Nam chấm dứt. Có lần ông được hoãn đi lính vì bị đau chân, mà bây giờ ông cũng không nhớ đau chân phải hay chân trái.
Trên bản đồ Châu Á, Trung Quốc sẽ thu hút đôi mắt của các vị tổng
thống Mỹ, hơn cả Trung Ðông và Ấn Ðộ. Nhưng khi nhìn xuống phía Nam
Trung Quốc, tới vùng Ðông Nam Á, thì không ai có thể bỏ qua nước Việt
Nam. Nếu có người vẽ thêm Ðường Lưỡi Bò trên mặt biển để giải thích, thì
chắc chắn ông Trump phải nhìn thấy Việt Nam nằm ngay bên con đường biển
mà một phần ba hàng hóa trao đổi khắp thế giới qua lại. Sẽ có người kể
cho ông Trump biết rằng Nhật Bản tấn công Pearl Harbor năm 1941 sau khi
các nước Anh, Mỹ phong tỏa, tấn công các tàu chở nguyên liệu và dầu lửa
cho Nhật, cấm Nhật đi qua vùng biển này. Nếu có một cuộc chiến tranh mới
ở Thái Bình Dương trong thế kỷ 21, thì Ðường Lưỡi Bò sẽ là nguyên nhân;
mặc dù đây không phải là một nơi đáng tới xây khách sạn hoặc mở sòng
bài.
Liệu nước Mỹ có thể rút quân đi để Trung cộng đóng vai “cầm trịch” ở
vùng Á Ðông hay không? Mọi người có thể an tâm vì chính quyền Donald
Trump sẽ gia tăng ngân sách quốc phòng. Những chiến hạm và phi cơ chiến
đấu mới sản xuất, các tiểu đoàn bộ binh và thủy quân lục chiến sắp thành
lập, sẽ phải được khai triển nơi nào đó trên thế giới. Người sắp được
bổ nhiệm chức Cố vấn An ninh Quốc gia là tướng ba sao Mike Flynn, vốn là
phó chủ tịch công ty CACI International ở Virginia, một nhà thầu với Bộ
Quốc Phòng, các cơ quan tình báo và Bộ Nội An, chuyên về kỹ thuật tin
học.
Cho nên quân đội Mỹ sẽ không được rút về mà có thể còn được điều động
thêm, đi khắp thế giới. Trên website tranh cử, ông Trump từng nói rằng:
“Một sự hiện diện quân sự mạnh mẽ sẽ là một tín hiệu minh bạch cho
Trung cộng và các nước Châu Á thấy rằng nước Mỹ đã trở lại đóng vai trò
lãnh đạo thế giới”. Ông Trump đã chỉ trích chính sách của Tổng thống
Barack Obama là “yếu ớt”, thì ông sẽ tìm cách chứng tỏ mình mạnh hơn.
Dù tiên đoán ông Trump sẽ “làm dữ” nhưng chúng ta không thể đặt hy
vọng vào một cuộc đối đầu sống chết giữa Donald Trump và Tập Cận Bình.
Quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới không phải là một cuộc
chơi đơn giản.
Ông Trump cũng từng nói trước ông sẽ dùng vấn đề thương mại để tạo áp
lực trên Bắc Kinh trong những cuộc thương thảo khác. Cho nên ông cũng
có thể làm ngược lại, dùng vấn đề an ninh hàng hải trong vùng Ðông Nam Á
như một miếng đòn mặc cả với Trung cộng trên các vấn đề mậu dịch và đầu
tư.
Trong một thế giới mậu dịch tự do thì chính các xí nghiệp và các nhà
kinh doanh Mỹ sẽ được lợi; vì họ sẵn có tập quán cạnh tranh và khuyến
khích các sáng kiến trong nội bộ. Họ cũng sẵn sàng thay đổi cách làm ăn
khi cần thích ứng với hoàn cảnh mới.
Cho nên người Việt Nam không thể trông chờ một cuộc “chiến tranh”
giữa Mỹ và Trung cộng về kinh tế cũng như quân sự. Tuy nhiên, chúng ta
cũng biết rằng hai nước này sẽ “đấu võ” với nhau trong bốn năm tới,
nhiều hơn những năm qua; vì Donald Trump sẽ coi cuộc đấu với Trung cộng
như một màn biểu diễn cho thấy ông mới là người tài giỏi hơn các chính
phủ trước.
Một chính phủ Việt Nam khôn ngoan sẽ tìm cách lợi dụng cuộc đấu này
để làm lợi cho đất nước. Vì trong cuộc diện vùng Ðông Nam Á, Việt Nam có
thể đóng một vai quan trọng nếu ông Trump nhìn kỹ vào bản đồ. Donald
Trump rất thực tế, không phải một người giáo điều, sẽ nhận ra sự thật
đó. Ông được nhận xét là một người “ưa ngọt”, thích được khen ngợi và
không thể chấp nhận ai đối đầu với mình. Ngay cả khi chính quyền Trump
xóa bỏ Hiệp Ước TPP, thì hai nước vẫn có thể tiếp tục giao thương với
thuế quan ưu đãi trong khuôn khổ WTO. Không có TPP, Việt Nam vẫn có thể
ký một hiệp ước mậu dịch tự do với Mỹ, ít nhất cũng tương đương với các
cuộc trao đổi bắt buộc với nước Tàu bây giờ vì không thể cưỡng lại.
Chính quyền Trump sẽ nhìn ra rằng giúp Việt Nam thoát khỏi cảnh lệ thuộc
Trung cộng về kinh tế, thương mại, thì Việt Nam sẽ đủ mạnh để quyết
định độc lập hơn. Ðó là một cơ hội cho ông Trump chứng tỏ mình thành
công hơn ông Obama.
Tất nhiên, khi chọn con đường hợp tác với Mỹ để thoát áp lực của
Trung cộng thì nhà cầm quyền Việt Nam sẽ phải cải cách môi trường kinh
doanh, thay đổi luật lệ và thể chế cho phù hợp với thế giới hiện tại./.
Ngô Nhân Dụng
No comments:
Post a Comment