Dạ trạch vương Triệu Quang Phục

Thứ Bảy, ngày 11.01.2014

Kính thưa quý thính giả,

"Nhất Dạ Trạch truyện" được "Lĩnh Nam chích quái" chép lại thì đượm nhiều huyền thoại, sự thật thì đầm Dạ Trạch là nơi in dấu những bước chân quả cảm của nghĩa quân và là vùng đất của những con người kiên cường bất khuất.

Theo sử sách ghi lại, gần 1500 năm về trước, một tướng lãnh của nước Việt có "sức mạnh phi thường" được Lý Nam Đế ủy thác cầm quân đánh đuổi quân nhà Lương - quân xâm lược từ phương Bắc - để gìn giữ nền độc lập cho nước Vạn Xuân (tên nước Việt từ năm 544 đến năm 602). Vị tướng này được dân quân nước Việt gọi là Dạ Trạch Vương và được xem là người đầu tiên trên thế giới xử dụng chiến tranh du kích.

Trong tiết mục "Danh nhân nước Việt" tối hôm nay, chúng tôi xin gửi đến quý thính giả bài "Dạ trạch vương Triệu Quang Phục" của Việt Thái qua giọng đọc của Tam Thanh.

****

Một cơn gió bẻ chồi khô,

Ải Lạng dứt dấu, ngựa Hồ vào ra.

Bốn phương, phẳng lặng can qua,

Theo nền nếp cũ, lại ra Long Thành.

Đó là bốn câu trong bài thơ của Lê Ngô Cát và Phạm Đình Toái trong "Đại Nam Quốc Sử diễn ca" nhằm tôn vinh Triệu Quang Phục.

Triệu Quang Phục người huyện Chu Diên, là con của Triệu Túc, một thủ lãnh địa phương có lòng yêu nước không chịu khuất phục nhà Lương. Triệu Quang Phục nổi tiếng giỏi võ nghệ. Sử chép ông là người có "sức mạnh phi thường". Cha con ông là người đầu tiên đem quân tham gia cuộc khởi nghĩa của Lý Bí (người sau này lên ngôi, xưng là Lý Nam Đế).

Triệu Túc là một danh tướng của nước Vạn Xuân, được phong làm Thái phó trông coi việc binh bị và đã hy sinh trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược nhà Lương ở vùng ven biển.

Triệu Quang Phục lúc đầu theo cha đi đánh giặc, lập được công lớn, trở thành một tướng lãnh trẻ tuổi nhưng có tài thao lược nên được Lý Nam Đế tin dùng, phong cho ông làm Tả tướng quân. Về sau được ủy thác là người kế tục sự nghiệp của Lý Nam Đế.

Sau khi bại trận ở hồ Điển Triệt vào năm 546, Lý Nam Đế đã trao hết binh quyền cho Tả tướng Triệu Quang Phục, nhưng kể từ đó, quân đội của nước Vạn Xuân phân chia làm 2 lực lượng:

-Lực lượng thứ nhất do Lý Thiên Bảo (anh ruột của Lý Nam Đế) và Lý Phật Tử, cùng một số tướng lãnh khác rút vào Đức Châu để bảo toàn quân sĩ.

-Lực lượng thứ hai do Triệu Quang Phục cầm đầu, tiếp tục bám trụ ở vùng Chu Diên, tận dụng địa hình hiểm trở để kháng chiến.

Theo thư tịch cổ của Trung Hoa, thì Lý Thiên Bảo và Lý Phật Tử đã tập hợp được 2 vạn quân, đánh vào Đức Châu và giết được Thứ sử Đức Châu là Trần Văn Giới.

Sau trận chiến thắng này, Lý Thiên Bảo và Lý Phật Tử kéo quân ra vùng Ái Châu, nhưng bị Trần Bá Tiên đánh bại. Hai ông liền lui binh lên vùng thượng du Ái Châu (giáp biên giới Lào) và đến năm 550 thì án binh ở động Dã Năng. Kể từ đây, sự nghiệp đánh đuổi giặc phương Bắc của Lý Thiên Bảo và Lý Phật Tử kể như chấm dứt, cuộc kháng chiến chống ngoại xâm chỉ được duy trì bởi Triệu Quang Phục.

Nhận thấy không thể công khai nghinh chiến với kẻ thù như trước, và vì thông thuộc vùng sông nước Chu Diên, Triệu Quang Phục quyết định chuyển sang chiến thuật "Du kích chiến". Ông di chuyển hơn 1 vạn quân từ miền núi về đồng bằng, lập căn cứ kháng chiến ở vùng đầm Dạ Trạch (tức bãi Màn Trò, Khoái Châu, Hưng Yên ngày nay).

Vùng đồng bằng này tuy không có thế đất hiểm trở như miền đồi núi nhưng có nhiều sông rạch chia cắt, nhiều ao hồ, gây bất lợi cho việc hành quân của đạo quân lớn, buộc địch quân phải chia quân thành từng toán nhỏ, giúp cho nghĩa quân dễ dàng tiêu diệt.

Dạ Trạch là một vùng đầm lầy ven sông Hồng, rộng mênh mông, lau sậy um tùm, ở giữa có một bãi phù sa rộng, có thể trồng trọt và sinh sống được. Đường vào bãi rất kín đáo và chỉ có thể dùng thuyền độc mộc lướt nhẹ trong lau sậy rậm rạp. Triệu Quang Phục vừa tập trận, vừa trồng trọt để tự nuôi quân. Ban ngày thì tắt hết khói lửa, im hơi lặng tiếng nhưng đêm đến thì nghĩa quân dùng thuyền đánh úp các trại giặc, gây kinh hoàng cho quân nhà Lương nên dân chúng gọi Triệu Quang Phục là Dạ Trạch Vương.

Quân của Triệu Quang Phục giữ vững căn cứ Dạ Trạch, liên tục tập kích các doanh trại và ngăn chận các cuộc tấn công nên Trần Bá Tiên đánh mãi không sao thắng được. Qua gần 4 năm chiến tranh (547 - 550) cuộc kháng chiến ngày càng lớn mạnh, quân địch càng đánh càng suy yếu.

Năm 548, Lý Nam Đế lâm bệnh, qua đời tại động Khuất Lão. Trước vận mệnh đất nước đang bị đe dọa nghiêm trọng, với tinh thần quả cảm và ý thức trách nhiệm, Triệu Quang Phục lên ngôi, xưng là Triệu Việt Vương. Việc xưng Vương mà không xưng Đế của ông đã tạo thêm chính nghĩa trong công cuộc đánh đuổi quân xâm lăng.

Sau đó, Triệu Việt Vương bất ngờ dồn toàn lực đánh một trận quy mô khiến Dương Sàn thua trận mà chết, quân Lương tan vỡ, hốt hoảng tháo chạy về phía Bắc. Triệu Việt Vương tiến vào thành Long Biên.

Triệu Việt Vương băng hà vào năm 571. Hơn 700 năm sau, vua Trần Nhân Tông sắc phong "Khai cơ Minh đạo Hoàng Đế". Năm 1313, vua Trần Anh Tông ban thêm bốn chữ "Thánh liệt Thần vũ".

Theo cuốn "Việt điện U linh" chép về Triệu Quang Phục, thì người dân thấy ông hiển linh nên lập đền thờ ở cửa biển Đại Nha. Và hiện nay, tỉnh Ninh Bình là nơi có rất nhiều đền thờ Dạ Trạch Vương, người đã có công đánh đuổi giặc ngoại xâm phương Bắc, mang lại nền tự chủ cho dân tộc.

Cuộc kháng chiến của Triệu Quang Phục là một bằng chứng cho thấy từ 15 thế kỷ trước, tiền nhân đã biết xử dụng chiến tranh du kích, chứ không cần phải vay mượn hay được chỉ dẫn từ Mao Trạch Đông mà đảng cộng sản VN suốt nhiều năm qua vẫn ra rả tự hào mà không hề thấy xấu hổ.

Lịch sử có thể bị sửa đổi, nhưng sự thật vẫn là sự thật. Ngay chính sử Tàu cũng không thể phủ nhận được là Dạ trạch vương Triệu Quang Phục đã chiến thắng quân Lương trong một cuộc chiến có thể xem là "châu chấu đá voi", trở thành một đại anh hùng của dân tộc Việt!

Việt Thái