Chí sĩ Bùi Diễm

Danh Nhân Nước Việt

Kính thưa quý thính giả,

Kính thưa quý thính giả, Một người có tinh thần yêu nước, từng là Đại sứ Việt Nam Cộng Hòa tại Hoa Kỳ từ năm 1967 đến năm 1972 và sau đó tiếp tục làm Đại sứ lưu động cho đến khi nền đệ nhị Cộng Hòa sụp đổ vào năm 1975. ông qua đời là một mất mát lớn đối với người Việt Quốc Gia.

Trong tiết mục “Danh nhân nước Việt” tuần này, chúng tôi xin gửi đến quý thính giả bài “Chí sĩ Bùi Diễm” của Việt Thái qua giọng đọc của Minh Nguyệt để chấm dứt chương trình phát thanh tối hôm nay.

*****

Ông Bùi Diễm sinh năm 1923, nguyên quán ở Hà Nam, Việt Nam. Thân phụ ông là nhà nho Bùi Kỷ, thuộc dòng dõi Phó bảng Bùi Văn Quế và Bùi Ân Niên. Ông có người cô tên Bùi Thị Tuất, là phu nhân của Thủ tướng Trần Trọng Kim.

Ông hoạt động chính trị từ thời còn đi học ở trường Bưởi, Hà Nội (về sau đổi tên thành trường Chu Văn An).

Năm 1944, ông gia nhập Đảng Đại Việt.

Năm 1945, ông theo học trường Lục Quân tại tỉnh Yên Bái, nhưng bỏ dở khi trường chuyển về Sa Pa.

Ông từng làm việc cho báo Vietnam Post là tờ báo tiếng Anh đầu tiên ở Việt Nam xuất bản tại Sài Gòn từ năm 1954 đến năm 1963.

Ông lập hãng phim Tân Việt và năm 1956, cho ra đời cuốn phim “Chúng Tôi Muốn Sống”, nói lên bộ mặt thật của chế độ cộng sản. (Cuốn phim đã bị CSVN cấm chiếu từ năm 1975).

Ông tham gia chính trường Việt Nam. Năm 1965, ông giữ chức vụ Bộ trưởng Phủ Thủ tướng trong Nội Các của Thủ tướng Phan Huy Quát.

Năm 1966, ông là Ủy viên ngoại giao trong Nội Các của Ủy Ban Hành Pháp Trung Ương.

Năm 1967, ông được Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu bổ nhiệm làm Đại sứ Việt Nam Cộng Hòa tại Washington D.C. thay thế Đại sứ Vũ Văn Thái.

Năm 1972, ông được chuyển qua làm Đại sứ lưu động.

Trong việc bang giao giữa VNCH và Hoa Kỳ trong thời chiến tranh, ông là người giúp cho Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu cũng như chính phủ VNCH biết về chính sách và đường lối của Hoa Kỳ, để không chỉ đối phó với Cộng sản Bắc Việt và Mặt trận Giải phóng miền Nam, mà còn phải giữ thiện cảm với các nước Đồng Minh để bảo vệ Miền Nam VN.

Năm 1975, sau khi Cộng sản Bắc Việt cưỡng chiếm miền Nam, ông tỵ nạn tại Hoa Kỳ và định cư ở Rocville, tiểu bang Maryland.

Ông là tác giả cuốn hồi ký chính trị, ấn bản đầu tiên bằng tiếng Anh “The Jaws of History”, sau đó được dịch ra tiếng Việt với tựa đề “Gọng kềm lịch sử”, nói về tình hình VN trong giai đoạn khó khăn, nhất là sau năm 1945, Việt Minh lộ nguyên hình cộng sản, thanh toán các đảng phái Quốc Gia yêu nước.

Cuốn sách thứ hai của ông là cuốn “Vietnamese Economy and Its Transformation to an Open Market System” (Nền kinh tế Việt Nam và sự chuyển đổi sang hệ thống thị trường mở) xuất bản năm 2004.

Ông là người đã trả lời phỏng vấn của Stanley Karnow, tác giả “Vietnam: A Television History” và được phỏng vấn nhiều lần trong loạt phim “The Vietnam War” của Ken Burns năm 2017.

Ngoài ra, ông còn tham gia nhiều hoạt động chính trị, ông là một thành viên trong Ban Cố Vấn của National Congress of Vietnamese Americans (Nghị Hội Toàn Quốc Người Việt tại Hoa Kỳ). Ông tiếp tục hoạt động trong Đảng Đại Việt và từng giữ chức Chủ tịch Ban Chấp Hành Trung Ương của Ðại Việt Cách Mạng Ðảng.

Ngày Chủ Nhật, 24/10/2021, ông qua đời vào lúc 3 giờ sáng tại nhà riêng ở Rockville, tiểu bang Maryland, hưởng thọ 98 tuổi.

*****

Cựu Đại sứ Bùi Diễm được xem là một người thanh liêm, có tấm lòng “yêu nước thương nòi”. Khi còn tại thế ông nói, giai đoạn quan trọng nhất trong đời ông là cuộc Hội Đàm Paris và ông là người kiên quyết cho rằng VNCH bị Hoa Kỳ bỏ rơi, nếu không thì đã thắng Cộng Sản.

Rất tiếc là hiện nay đất nước Việt Nam không có một vị đại sứ nào tốt và giỏi như ông Bùi Diễm. Tệ hơn thế nữa là giới quan lại cộng sản ngày nay đã cấu kết với các gian thương Tàu Cộng bóc lột giới nông dân và công nhân tàn bạo gấp trăm lần thời Pháp thuộc.

Việt Nam bị rơi vào vòng Pháp thuộc hơn 80 năm là một điều bất hạnh của đất nước. Sau hàng triệu cái chết trong 30 năm chiến tranh Quốc - Cộng và hơn 46 năm thống trị của tập đoàn cộng sản VN, nỗi bất hạnh lớn nhất của dân tộc là hiện không có bao nhiêu kẻ sĩ có tấm lòng yêu nước thương dân như ông Bùi Diễm. Một đất nước mà ngay cả giới sĩ phu cũng rụt rè, nhút nhát, thì không thể “than Trời, trách Đất” là tại sao Việt Nam bị suy thoái và lạc hậu như ngày hôm nay.

Về phương diện ngoại giao và lịch sử, ông Bùi Diễm là một nhân vật duy nhất của Việt Nam Cộng Hòa sẵn sàng đứng ra làm nhân chứng về cuộc Hội Đàm tại Paris, nên ông qua đời là sự mất mát lớn đối với người Việt Quốc Gia.

Xin dâng 3 nén hương lòng để ngưỡng mộ và tưởng nhớ đến Chí sĩ Bùi Diễm. Thành kính phân ưu cùng tang quyến. Nguyện cầu hương hồn ông sớm về cõi vĩnh hằng.