Vua Duy Tân

Danh Nhân Nước Việt

Kính thưa quý thính giả,

Một vị vua có tinh thần yêu nước, khẳng định thái độ bất hợp tác với thực dân Pháp, khởi nghĩa chống Pháp nhưng thất bại, bị bắt và bị đày sang đảo Reunion ở Ấn Độ Dương.

Trong tiết mục “Danh nhân nước Việt” tuần này, chúng tôi xin gửi đến quý thính giả bài “Vua Duy Tân” của Việt Thái qua giọng đọc của Minh Nguyệt để chấm dứt chương trình phát thanh tối hôm nay.

Nguyễn Phúc Vĩnh San, sinh ngày 19/9/1900 tại Huế, là con thứ 8 của vua Thành Thái và Hoàng phi Nguyễn Thị Định.

Khi vua Thành Thái bị đưa đi lưu đày, Pháp chọn con của vua Thành Thái để nối ngôi. Đáng lẽ phải chọn người con trưởng kế vị, nhưng Pháp sợ người con trưởng đã khôn lớn, khó bề sai khiến nên chọn hoàng tử Vĩnh San.

Ngày 5/9/1907, Vĩnh San lên ngôi khi gần tròn 7 tuổi và là vị hoàng đế thứ 11 của triều Nguyễn, đặt niên hiệu là Duy Tân với ý muốn tiếp nối sự nghiệp chống Pháp của cha.

Biết vua Duy Tân khẳng khái, chống Pháp quyết liệt, nên Việt Nam Quang Phục Hội do cụ Phan Bội Châu chủ xướng, đã cử 2 nghĩa sĩ Trần Cao Vân và Thái Phiên đi gặp vua Duy Tân bàn việc khởi nghĩa. Sau một thời gian hoạt động, kế hoạch khởi nghĩa bị bại lộ do một thành viên tên Võ An.

Ngày 2 tháng 5, Trần Cao Vân và Thái Phiên đem thuyền vào bến Thương Bạc, đón vua Duy Tân cùng 2 người hộ vệ là Tôn Thái Đề và Nguyễn Quang Siêu chở đến làng Hà Trung chờ giờ phát hiệu lệnh tấn công bằng súng thần công ở Huế. Nhưng chờ đến 3 giờ sáng vẫn không nghe tiếng súng, biết thất bại nên 2 người này liền đưa Duy Tân tới vùng Quảng Nam, nhưng  

bị bắt cùng một số nghĩa sĩ Quang Phục Hội tại một ngôi chùa ở Quảng Ngải vào ngày 6 tháng 5 và tất cả bị giam tại đồn Mang Cá.

Mặc dù Toàn quyền Pháp dẫn dụ hứa cho nhiều đặc lợi, nhưng vua Duy Tân kiên quyết chối từ không trở lại ngai vàng, nên bị lưu đày sang đảo Reunion cùng với mẹ và vợ.

Tại đảo, ông từ chối sống trong biệt thự sang trọng do Pháp dành cho gia đình ông. Ông thuê một căn nhà nhỏ, sinh sống như người dân bình thường.

Trong Đệ nhị Thế chiến, ông gia nhập vào quân đội của “nước Pháp tự do” và sau chiến thắng của phe Đồng Minh, ông được giải ngũ khi mang cấp bậc Thiếu Tá.

Tháng 10 năm 1945, theo đề nghị của tướng Charles De Gaulle (Pháp), ông nhận lời về Việt Nam phục vụ sau chuyến về đảo Reunion thăm gia đình.

Ngày 26/12/1945, ông bị tử nạn trong chuyến bay từ Paris về đảo Reunion.

Nhiều người cho rằng, có thể đây là một vụ mưu sát, vì khi ông trở lại Việt Nam sẽ gây nhiều khó khăn cho nước Anh trong việc trao trả các thuộc địa và tô giới.

Ngày 28/3/1987, hài cốt ông được chuyển về Pháp làm lễ cầu siêu tại Viện Quốc tế Phật học

Vincennes và ngày 6/4/1987, được đưa về chôn cất tại An Lăng, Huế, nằm cạnh lăng mộ của vua Thành Thái.

*****

Sau khi VN bị thực dân Pháp xâm chiếm, rất nhiều trí thức tham gia kháng chiến giành lại độc lập cho nước nhà. Phan Bội Châu mới 17 tuổi đã viết bài hịch Bình Tây Thu Bắc, sau đó lập đội Sĩ Tử Cần Vương và cải tổ Việt Nam Quang Phục Hội thành Đảng Quốc Dân Việt Nam. Tâm nguyện chưa thành thì Cụ Phan bị Pháp bắt tại Thượng Hải giải về nước với án tù chung thân.

Trong khoảng thời gian này, không những chỉ có giới sĩ phu yêu nước mà ngay cả hoàng tộc nhà Nguyễn cũng chống đối thực dân Pháp để dựng lại nền độc lập tự chủ cho nước nhà.

Tại đồn Mang Cá, dù Khâm sứ và Toàn quyền Pháp thường xuyên chiêu dụ, đưa ra nhiều đặc quyền đặc lợi, nhưng vua Duy Tân vẫn kiên quyết chối từ. Điều này chứng minh được sĩ khí của hoàng tộc, không vì ngai vàng và nhung lụa mà phản bội tổ quốc. Nhưng rấc tiếc, sau thời gian dài ở hải ngoại, ông muốn trở về VN phục vụ cho dân cho nước thì bị tử nạn.

Điều đáng buồn, là những hy sinh của vua Duy Tân, cụ Phan Bội Châu và các nghĩa sĩ chống Pháp đều bị quên lãng khi Việt Minh cướp chính quyền vào năm 1945.

Thê thảm hơn nữa, là hàng chục ngàn người dân yêu nước không chết vì súng đạn của quân Pháp, mà bị cộng sản núp dưới chiêu bài Việt Minh tàn sát để độc chiếm quyền lực.

Và sau khi cưỡng chiếm miền Nam, đảng CSVN bám giữ quyền bính, cam tâm làm chư hầu cho Tàu Cộng, nhất là cương quyết tuân thủ các mật ước ở Hội nghị Thành Đô, để chuyển giao đất đai và biển đảo cho Tàu Cộng.

Đồng ý là mỗi thời thế mỗi khác nhau. Nhưng không lẽ thời xưa tính khí ngạo nghễ của các bậc Tiền Nhân vô cùng hào hùng, mà bây giờ con cháu lại yếu hèn và ngu muội như thế hay sao?

Gần đây, rất nhiều người Việt phẫn nộ khi thấy hiểm họa mất nước cận kề nên lên tiếng chống đối, liền bị bắt giam và trù dập trong tù. Rồi đây sẽ có một ngày, người dân khắp các tỉnh thành đồng loạt xuống đường với quyết tâm “cứu nguy tổ quốc” thì cơn ác mộng của đảng CSVN sẽ trở thành hiện thực.