Trong tương lai có cần thiết một Liên Minh Quân Sự tương tự như NATO tại Á Châu hay không, hoàn toàn tùy thuộc vào sự kiện Bắc Kinh có giới hạn được tham vọng bá quyền của mình hay không.
Mời quý thính giả đài ĐLSN nghe phần bình luận của Hiếu Chân với tựa đề: “G7 và NATO trước thách thức từ Trung Quốc” sẽ được Song Thập trình bày để kết thúc chương trình phát thanh tối hôm nay.
Hội nghị thượng đỉnh bảy nước công nghiệp phát triển (G7) vừa kết thúc ở Đức thì hội nghị 30 nước thành viên Minh Ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đã khai mạc ở Madrid, Tây Ban Nha.
Tuy thành phần tham dự và nội dung khác nhau nhưng hai hội nghị quan trọng này có điểm chung là đều nhắm ứng phó mối đe dọa của liên minh chuyên chế Nga-Trung Quốc, duy trì cái trật tự quốc tế dựa trên luật lệ có nguy cơ bị lật nhào do cuộc chiến tranh xâm lược của Nga ở Ukraine và âm mưu bành trướng lãnh thổ ở châu Á của Trung Quốc.
Tổng Thống Hoa Kỳ Joe Biden và bộ sậu an ninh quốc gia của ông tham dự cả hai hội nghị.
Ngoài những cam kết viện trợ quân sự, kinh tế và nhân đạo cho cuộc kháng chiến của Ukraine “đến chừng nào nước này còn cần,” gia tăng các biện pháp cấm vận kinh tế Nga về dầu khí và vàng để làm cạn kiệt ngân sách nuôi dưỡng chiến tranh của ông Vladimir Putin, tổng thống Nga, hội nghị thượng đỉnh G7 còn có một nội dung quan trọng là mở chương trình đầu tư lớn cho các nước đang phát triển, nhắm cạnh tranh với thế lực của Trung Quốc.
Mở màn ngày đầu tiên của hội nghị G7 tại lâu đài Elmau, vùng Bavaria của Đức, đích thân Tổng Thống Joe Biden thông báo đề nghị của Hoa Kỳ huy động $600 tỷ trong năm năm cho dự án đầu tư hạ tầng quy mô lớn trên toàn cầu, có tên Đối Tác Đầu Tư và Hạ Tầng Toàn Cầu (PGII). Dự án sẽ huy động các nguồn vốn chính phủ và tư nhân của các nước công nghiệp để phát triển đường sá, cầu cống, giáo dục và y tế – tập trung vào việc phát triển nguồn năng lượng sạch ở các nước nghèo Châu Á và Châu Phi. Trong số vốn $600 tỷ này, Hoa Kỳ cam kết đóng góp $200 tỷ, Liên Minh Châu Âu (EU) $300 tỷ, Nhật $65 tỷ và Canada góp phần còn lại.
Nhưng chiến lược PGII có một mục đích chính trị: cạnh tranh với đại dự án “Con Đường Tơ Lụa Mới” mà Bắc Kinh đã đổ rất nhiều tiền vào trong nhiều năm qua. Các dự án của Trung Quốc cũng tập trung xây dựng đường sá, cầu cống, hải cảng ở các nước nghèo, sử dụng nguồn vốn vay của Trung Quốc. Một số dự án hạ tầng như vậy có tác dụng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, xóa đói giảm nghèo ở các nước này, nhưng phần lớn các dự án vay vốn Trung Quốc càng ngày càng lộ rõ là những chiếc “bẫy nợ,” cột chặt các nước này vào guồng máy chính trị của Trung Quốc. Số phận của Sri Lanka – phải để cho Trung Quốc kiểm soát hải cảng Hannatoba lớn nhất nước trong 99 năm do không trả được nợ – hoặc của Lào, một nước sắp bị vỡ nợ sau khi vay hàng tỷ đô la xây đường sắt cao tốc Côn Minh-Viêng Chăn… là những ví dụ.
Loạt dự án đầu tiên của chương trình PGII sẽ tập trung hỗ trợ bốn nước Indonesia, Ấn Độ, Senegal và Việt Nam loại bỏ dần các nguồn năng lượng ô nhiễm, hướng tới sử dụng năng lượng tái tạo được. Hình mẫu cho các dự án này là Nam Phi, được các nước G7 và EU cam kết hỗ trợ chuyển đổi năng lượng, sử dụng các công nghệ sạch hơn, với nguồn vốn đầu tư $8.5 tỷ thỏa thuận tại hội nghị khí hậu Liên Hiệp Quốc COP26 vào năm ngoái.
Hội nghị thượng đỉnh NATO vừa khai mạc và sẽ kéo dài tới hết ngày 30 Tháng Sáu nên chưa có nhiều thông tin. Điều đáng chú ý là hội nghị năm nay không chỉ có nguyên thủ 30 nước thành viên ở ven bờ Đại Tây Dương (gồm EU và Bắc Mỹ) như tên gọi và tôn chỉ của tổ chức NATO mà lần đầu tiên có sự tham dự của một số nước Châu Á: Nhật, Nam Hàn, Úc và New Zealand. Sự hiện diện của bốn nhà lãnh đạo Châu Á tại Madrid đã khiến Bắc Kinh nổi giận và phản ứng mạnh.
Cho đến nay Trung Quốc vẫn không lên án cuộc xâm lược của Nga tại Ukraine mà đổ lỗi cho NATO mở rộng về hướng Đông đe dọa an ninh của Nga, đồng thời tố cáo Mỹ đang tìm cách thiết lập một liên minh “NATO Châu Á” tại khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.
Tuy vậy, các nhà lãnh đạo Châu Á tham dự hội nghị thượng đỉnh NATO cũng như Hoa Kỳ và Châu Âu, đều không có ý định thành lập một liên minh “NATO Châu Á” như cáo buộc của Trung Quốc.
Mấy chục năm trước, trong thời Chiến Tranh Việt Nam, Hoa Kỳ và một số cường quốc đã thành lập khối Liên Phòng Đông Nam Á (Southeast Asia Treaty Organization – SEATO) tương tự như NATO ở khu vực để ngăn cản làn sóng đỏ của chủ nghĩa Cộng Sản Xô-Trung tràn xuống Đông Nam Á; nhưng tổ chức này gặp nhiều vấn đề và đã tan rã năm 1977. Kể từ đó không ai có ý định tái lập một liên minh quân sự đa phương như vậy nữa.
Tất cả các hiệp ước phòng thủ chung của Mỹ ở Châu Á – với Nhật, Nam Hàn, Philippines và Úc – đều là hiệp ước song phương và đã có từ nhiều thập niên; gần đây được củng cố do mối đe dọa từ Trung Quốc.
Nhật là nơi có lực lượng lớn quân đội Mỹ đồn trú. Các hành động của Trung Quốc tranh chấp quần đảo Senkaku – mà Trung Quốc gọi là đảo Điếu Ngư – đã thúc đẩy thủ tướng nhật nâng cấp quân đội, tăng cường chi tiêu quốc phòng vượt quá giới hạn 1% tổng sản phẩm quốc nội áp dụng nhiều năm nay.
Nam Hàn cũng ở vị trí tương tự. Ông Yoon Suk Yeol, tổng thống, một người bảo thủ mới đắc cử, đã tìm cách gắn kết đất nước của mình chặt chẽ hơn với Mỹ và các đồng minh của Mỹ ở Châu Âu, để “bảo vệ lợi ích của Nam Hàn trước sức ép của Bắc Kinh trong trường hợp ảnh hưởng của Mỹ ở khu vực Thái Bình Dương suy giảm trong dài hạn,” ông Cheon Seong-whun, cựu thư ký chiến lược an ninh của văn phòng tổng thống Nam Hàn cho biết.
Tại Úc, ông Anthony Albanese, thủ tướng vừa nhậm chức vào tháng trước, đã cảnh báo Trung Quốc phải rút ra bài học từ “thất bại chiến lược” của Nga ở Ukraine để cân nhắc khi hành động ở Châu Á.
Nếu như ở Châu Âu, cuộc xâm lược của Nga ở Ukraine đã khiến NATO đoàn kết và mạnh lên thì ở Châu Á chưa có dấu hiệu các nước sẽ tham gia vào một hiệp ước phòng thủ tập thể như vậy chừng nào Trung Quốc chưa động binh gây chiến ở Đài Loan và một số nơi khác. Ngoài các nước đồng minh lâu đời của Mỹ như Nhật, Nam Hàn, Úc và Philippines, các nước Đông Nam Á như Việt Nam không muốn chọn bên trong cuộc cạnh tranh ảnh hưởng giữa hai cường quốc.
Có hay không có một “NATO Châu Á” – điều đó tùy thuộc vào cách ứng xử của chính Trung Quốc./.
No comments:
Post a Comment